De huidige minister-president van Nederland is wellicht meer met buitenlandse zaken bezig dan enige voorganger van hem. Als dat zo zou zijn, ligt dat aan de internationale crises, aan Europa of aan MP Rutte zelf? In elk geval is het zo dat buitenland een primaire taak lijkt te zijn van regeringsleiders en staatshoofden, de laatsten voorzover niet een ceremoniële functie bezittend. Ministers van Buitenlandse Zaken van andere landen, wie kent ze? Ze zijn overvleugeld door hun premier, president of kanselier.
De taal van de Nederlandse premier wekt zeer, maar dan ook zéer frequent de indruk dat hij in gedachten nog overleg aan het voeren is met het buitenland en de telefoon eigenlijk nog niet heeft neergelegd. Het Engels klinkt veel door zijn woorden heen. Maar vervolgens dringt het besef direct tot Rutte door dat hij in Nieuwspoort Nederlands moet spreken en dan levert hij aansluitend een vertaling of omschrijving van bijvoorbeeld het juist aan hem ontsnapte niet-sustainable, in our national interest, strike a deal, scope, tasking, voice, pressure, immanent, fact, cure, tasking, irregular, data storen, spirit, walk over, lead nation, internationale wires, to stem the flow, finetunen, unified, niet-lethal, guidance, éven space geven, even de ruimte om adem te halen – het is een bescheiden reeksje voorbeelden dat wekelijks uit te breiden zal zijn bij elke volgende persconferentie. Voor het Duits zijn er ook enkele gevallen te registreren maar vele malen minder: umsonst, beteiligt, einigen, Rechtsanwalt, elk van links naar rechts door de spreker aansluitend van een vertaling voorzien.
Dat de premier bijkans met zijn hoofd nog in het buitenland vertoeft wanneer hij het Gesprek met de minister-president opneemt of de parlementaire pers te woord staat, is juist dan hoorbaar als hij een Nederlands woord gebruikt en omgekeerd dát aansluitend van een Engelse vertaling voorziet.
Gericht en getarget kunnen van beide kanten een vertaling van hem krijgen. Dat geldt ook voor prior actions waarvan hij eenmaal aarzelt in de Nederlandse overzetting (PC 14.08.2015). Het is dezelfde minister-president die op televisie (13 maart 2015) voor iedereen verstaanbare taal kan spreken tegenover Griekenland: “Stop met dat geleuter en ga aan de slag!” en zeldzaam vaderlands idioom blijkt te beheersen in de sfeer van de bietenbrug opgaan 1) of het geitenpad volgen. 2) Rutte is meertalig, Rutte is taalbewust. Desondanks lopen de verschillende variëteiten bij hem wel eens wat door elkaar heen. In het bijzonder het Engels dringt zich binnen in z’n Nederlands. That’s a fact.
1) ‘verkeerd gaan’ 2) ‘slecht begaanbaar pad volgen’
P.S. De bietenbrug opgaan is momenteel een geliefde zegswijze in de Tweede Kamer in een betekenis die gelijk geworden is aan ‘het schip in gaan, mislukken’. D66-Kamerlid Steven van Weyenberg is er samen met Paulus Jansen (SP) de geregeldste gebruiker van.
Aanvulling d.d. 16.12.2016: De uitdrukking met het geitenpad is (met dank aan de Volkskrant) nu ook in Duitsland ingevoerd. Zie Süddeutsche Zeitung 16.12.2016.
ZIEGENPFAD ‘geitenpad’
Aanvulling 15.06.2017: Mark Rutte noemde buiten tegen wachtende journalisten op het Binnenhof na bezoek aan de informateur het geitenpad opnieuw (15.06.2017), nu onder verwijzing naar Jacques Wallage als bron van dat woord.
Aanvulling 14.03.2019: Zie inmiddels ook de bijdrage in dit blog met als titel “Articuleren en de voordelen van meertaligheid: Mark Rutte in de Tweede Kamer” over de mogelijk Duitse maar als Engels opgevatte term beforward uit de mond van de premier.
Aanvulling 30.11.2021: Naar analogie van geitenpaadje ontstond in 2019 in de Eerste Kamer het Ottenpaadje: steun van Otten en zijn fractie waarmee Rutte-II een meerderheid kreeg om voorstellen geaccepteerd te krijgen.
