Het is een verrassende constatering dat een hedendaags Nederlands woordenboek thans neutraal opneemt, dus zonder een restrictie in de sfeer van “ongebruikelijk, beperkt tot formeel of archaïsch gebruik”. Het gangbare woord is nu, thans is gereserveerd voor de uitzonderlijke gevallen. Vergelijk het genuanceerde verschil tussen beginnen en aanvangen. In alle persconferenties die MP Rutte heeft gegeven in de periode van eind 2010 tot in de zomer van 2016 moet hij duizenden malen “nu” gezegd hebben – “thans” veel en veel minder.
Gebruikt de minister-president überhaupt wel het woord thans? Ja, maar hij doet dat tot dusver in een beperkte context, namelijk alleen dan wanneer er sprake is van politieke ambtsdragers en van het politieke handwerk. Enkele voorbeelden uit de persconferenties van de premier:
- (Over Liesbeth Spies:) Thans nog, of inmiddels niet meer, thans minister van Binnenlandse Zaken (16.12.2011)
- Gerd Leers, thans nog minister voor Immigratie en Asiel (id.)
- uitgewerkt in de brief die thans naar de Kamer gaat (28.03.2013)
- Deze plannen liggen thans in de Senaat (11.10.2013)
- in het pand waar thans Johan Remkes resideert (als CdK van Noord-Holland 02.12.2013)
Dat zijn vrijwel alle voorbeelden die tot dusver in de persconferenties te horen waren en ze hebben alle een komisch-opgeblazen trekje. Dat kan, het gaat om het werk in de club waar de minister-president zelf deel van uitmaakt.
Misschien enigszins afwijkend is het, wanneer premier Mark Rutte inzicht geeft in de situatie bij hem thuis vroeger: “Daarom ben ik ook zo blij dat het programma blijft, dat Sesamstraat mag blijven en dat voetbal moest worden gekeken met het bord op schoot. En dat is toen een tijdje niet het geval geweest, en thans om zeven uur kijken we weer op zondagavond naar het voetbal met het bord op schoot.”
Dat lijkt afwijkend van het algemene patroon, maar dat is het net niet: het onderwerp van gesprek was de vraag wat de VVD in het verkiezingsprogramma van 2006 had staan. Dat betrof het terugdringen van de rol van de publieke omroep en zo figureerde thans toch weer in het kader van het politieke handwerk.
