Het is een weinig gangbaar werkwoord, schragen heeft iets deftigs, plechtigs, formeels. Voor wie weet dat het Duitse woord schräg ‘scheef’ betekent en dat Schrägstrich de internetterm ‘slash’ beduidt, is het eigenlijk direct inzichtelijk. Schragen is ‘steunen, dragen’ en dat lukt beter bij een constructie die aan beide kanten scheef steun vindt. Kijk in een catalogus van Ikea waarvan een afbeelding meer zegt dan veel woorden:
SCHRAAG
Het brengt ons bij Rutte-I (2010-2012). Maar we zouden ook kunnen denken aan de brug die het motto vormt van de huidige coalitie Rutte-II: die heeft een wat scheve maar afgeronde vorm die al ruim vier jaar houdt.
BRUGGEN SLAAN
In z’n vrijdagse gesprekken met de publieke omroep en op de persconferenties na de ministerraad heeft minister-president Rutte schragen maar een poosje gebruikt – logischerwijs alleen tijdens het eerste kabinet dat zijn naam droeg. De oorsprong moet gelegen hebben in de bijzondere samenwerking die VVD en CDA aangingen met de PVV, respectievelijk met minder en met meer partij-interne discussie. Het bijzondere was het feit dat VVD en CDA deel uitmaakten van het kabinet en dus de coalitiepartijen heetten, terwijl de PVV het kabinet op een aantal punten bij voorbaat steunde (gedoogde) maar volgens de voorheen gangbare opvattingen niet bij de coalitie hoorde.
VVD en CDA werkten dus anders samen dan de PVV, althans deze was in sommige opzichten wel en in andere niet gebonden aan het regeer- en gedoogakkoord. Aan die laatste lange term is zichtbaar, dat het parlementaire jargon een begrip miste dat betrekking had op de verschillendsoortige steun van alle drie de partijen. 1) In die situatie bood het werkwoord schragen uitkomst, zoals op de persconferentie van 26 augustus 2011: “Deze onderhandelingen refereren aan de gesprekken die informeel hebben plaatsgevonden tussen de drie schragende fracties van het gedoogakkoord.”
In dezelfde periode bediende Rutte zich bij het wekelijkse gesprek op de buis in ander verband enkele malen van het begrip. Op 15 april 2011 deed hij dat tegenover Ferry Mingelen zelfs tweemaal, “de liberalen zijn een van de schragende partijen” en hij sprak zelfs van “het schragen van de euro in Europa”. Misschien moeten we wachten op de memoires van SGP-leider Van der Staaij, die bij Rutte-I zogezegd vanaf de achterbank wat mee heeft gestuurd: heeft de oorsprong van het parlementaire gebruik van schragen bij hem gelegen?
Na de val van Rutte-I kwam Rutte-II dat in de Tweede Kamer een meerderheid had en dus was deze politieke lezing van de term verleden tijd, althans voorlopig. De laatste keer (tot dusver) dat het daarna nog op een persconferentie opdook, verstond de Rijksvoorlichtingsdienst het niet: “En de samenstelling van de (onverstaanbaar, red.) partij van de missie is niet veranderd in dat debat.” (PC 15.02.2013) Dat ging over Kunduz.
1) Leveren heette het toen, zoveel zetels in de Kamer moest ook betekenen ‘zoveel stemmen voor’ want het was een wankele constructie waarbij een meerderheid niet steeds gegarandeerd was. Het was vooral een kwestie voor het CDA dat enkele twijfelaars in de fractie had. Aanvulling 14.05.2018: Dat kan een anglicisme zijn op grond van het Engelse to deliver (de juridisch getinte betekenis 8b in OED,“To give or hand over formally (esp. a deed to the grantee, or to a third party)”).
