Het woordenboek van Mark Rutte bevat misschien veel maar niet alles. Simpele begrippen als enzovoort of kom op! zijn daarin niet te vinden. Enzovoort is bij de premier altijd het Latijnse et cetera, of etcetera of nog wat enthousiaster het verdubbelde etcetera etcetera. Voor kom op! grijpt hij steevast naar het Engels. Luister naar zijn persconferenties, waar soms een debatje met journalisten als Ron Fresen (NOS) en Roel Geeraedts (RTL) plaats heeft. Na de uitzending met Zomergasten bijvoorbeeld (begin september 2016, VPRO) ging het in het verlengde van Ruttes pleur-op-uitspraak over kritiek van Turks-diplomatieke zijde. “Come on jongens, we moeten geen lange tenen hebben”, zei Rutte in dat kader tegen Geeraedts.
Feller nog trok de minister-president van leer toen Ron Fresen op de persconferentie van 27 mei 2016 over iemand begon die een Facebookpagina had geopend waarop er ruimte was voor afwijzende reacties op de keuze van Sylvana Simons voor DENK. Fresen begint…
“U gebruikt uw positie als roeptoeter met toegang tot de media ook regelmatig om in dit soort gevallen bij iemand langs te gaan, omdat dan weet ‘daar komen dan ook camera’s’ en dan kunt u daar ook weer uw verhaal kwijt. Zou het in dit geval, want je hoort ook heel vaak ‘die mensen die dat doen worden dan weggezet als racist’ en ‘het is schandalig en vreselijk allemaal’, maar zou het bijvoorbeeld geen goed idee zijn als u bijvoorbeeld eens een keer bij die initiatiefnemer van die site op bezoek zou gaan?”
… en Rutte (roeptoeter!) reageert getroffen en de RVD verstaat blijkens hun eigen mediatekst van de betreffende persconferentie niet alles wat de premier zegt:
“Denk je nou werkelijk Ron dat ik bij iedere gladiool in dit land, die totaal matteklap is, langs ga om aan die man of vrouw aandacht te gaan besteden? Ben je nou goed snik? Dat doe ik toch niet? (onverstaanbaar, red.) Ik ga toch niet achter een gek die zo’n Facebookpagina, ga ik toch niet de eer doen daar langs te gaan? Ik dacht dat je ging vragen of ik naar Sylvana Simons ging? Ga ik ook niet naartoe want die kan zich prima zelf redden. Ze weet dat ik achter haar sta, dat ik het verschrikkelijk vind. Maar ik ga toch niet naar zo’n idioot toe die zo’n pagina begint, zeg? Dat zou nog eens een keer uitlokking zijn…”
Waar de redactie de premier niet verstond, zei hij: “Come on!” Laten we daar de aandacht even op richten en de termen gladiool, matteklap, gek en idioot laten voor wat zij zijn. Ook afgelopen vrijdag (11 november 2016) was de premier een beetje moe van de voorberichten over Maassluis waar Sinterklaas dit jaar zijn landelijke intocht zou hebben: dat léuke kinderfeest en hoeveel agenten moeten erbij en hoeveel poortjes en toestanden? “Come on. Da’s niet normaal.”
De context maakt duidelijk dat hier dezelfde negatieve betekenis gelezen moet worden die ook het Nederlandse kom op! heeft gekregen. Kom op was een aanmoediging maar de betekenis is van positief negatief geworden. Wat een aansporing was, is daarnaast een wegwerpgebaar geworden. Achter de positieve lezing kan níet, aan de negatieve kan heel goed het tussenwerpseltje zeg toegevoegd worden (kom op zeg!).
Pakken we de OED, dan vinden we in dit grote Engelse woordenboek als zoveelste betekenis: “Come on! the imperative is used as a call to urge some one to advance towards or to accompany (the speaker), or to proceed with anything; esp. used as a challenge or call of defiance.” Daar is de negatieve versie kennelijk nog niet in opgenomen die door Rutte evident bedoeld is, in alle aangehaalde gevallen.
Pakken we Van Dale….. dan vind ik niets, het hele kom op! kan ik niet vinden: niet onder kom, evenmin onder komen, noch onder op of onder kom op (of komop want komaan schrijven we ook als één woord). Het wordt wél in de Engelse Van Dale gebruikt als vertaling van come on! Maar waar is de Nederlandse vorm precies vindbaar in onze eigen Nederlandse Van Dale?
Kom op! Alle hulp is welkom.
P.S. Als ik het goed hoor en een zekere variatie negeer, is de gangbaarste accentuering kom óp in de positieve versie; daartegenover valt de klemt00n direct aan het begin in de negatieve variant kóm op (zeg) – dat is in het Engels dito overigens.
Het feit dát onze premier het Engelse ‘come on’ gebruikt in een Nederlandse context vind ik op zichzelf geen onoverkomelijk bezwaar. Toegegeven, het is onnodig gebruik van Engels waar ook prima Nederlands voor bestaat, maar als we op al die slakken zout gaan leggen, is de Boekelose voorraad van dat mineraal snel uitgeput.
Ik heb wél moeite met hóe ik het hem laatst – ik weet niet meer in welk interview – hoorde zeggen: “Cum on!” [‘kum on]
Dat, althans met Engelse oren beluisterd, is een wel bijzonder onparlementaire manier van uitdrukken, en nog fout of onvolledig ook, want zo uitgesproken moet er een lijdend, zo u wilt voorzetselvoorwerp op volgen: cum on … what, or whom?
Ik zou onze premier dan ook van harte willen aanraden eens een intensieve uitspraakcursus Engels te gaan volgen. Gegeven zijn nogal wel zo tamelijk abominabele uitspraak van het Engels zal het wel even duren voordat hij daarmee klaar komt … Cum on Rutte!
Leuk hoor, wat Norman en Warden allemaal insinueert (of insinueren?). Maar het Engelse woord cum is is niet uit de lucht komen vallen, het is gewoon afkomstig van come.
En daarnaast: woorden of uitdrukkingen die we uit het Engels overnemen worden na verloop van tijd vernederlandst, vooral in de uitspraak. Willekeurige voorbeeldjes: probeer maar eens in het Nederlands de authentieke uitspraak van computer, printer of drugs te gebruiken. Dat klinkt volkomen bekakt.
Dat Engelse woorden op zijn Engels uitspreken uitgesproken bekakt klinkt, laten wij geheel en al voor rekening van de voorgaande schrijver. Ieder zijn eigen opvatting daarover. En dat ‘cum’ afkomstig is van ‘come’ is ook zonneklaar. Maar er klopt iets niet in Klaas B’s betoog: het is júist de armzalige poging het een beetje Engels te laten klinken die maakt dat ‘come’ [kom] eruit kwam als [kum].
Als wij Klaas B’s redenering zouden volgen en die ook zouden toepassen in ons dagelijkse taalgebruik – waarvoor best een plei te dooien valt – zou deze ietwat hilarische uitspraakfout zich niet hebben voorgedaan, want dan klinkt ‘come’ gewoon als [kom] – toch?
Wie rest our kees.
Schizo & Freen