Spoorkaart 2016 is een prachtige gestileerde (in de betekenis ‘vereenvoudigde’) afbeelding van het spoorwegnet van Nederland. Via www.spoortkaart2016.nl is de actueelste ook als pdf downloadbaar. Welke organisatie precies verantwoordelijk is, is niet helemaal duidelijk: treinreiziger.nl staat op de kaart met grote letters genoemd, maar op de betreffende homepage wordt via het zoekwoord spoorkaart alleen gerept van jaarlijkse kaarten in de periode van 2007-2014. *)
Heerlijke kaart! In gedachten rijden over bekende en onbekende trajecten, van Geleen naar Eygelshoven Markt, van Zutphen via Voorst-Empe en Klarenbeek naar Apeldoorn. Heldere lijnen geven diverse dingen aan. Een dikkere lijn betekent grotere frequentie (in de tijd van 7 uur in de morgen tot 8 uur ’s avonds), als er stippeltjes gebruikt zijn weten we dat we er alleen in spitsuren in terecht kunnen.
In Noord-Holland levert de print die ik gemaakt heb een probleempje op twee trajecten. Wat staat daar bij die blauwe stippellijn op de route Haarlem-Alkmaar? Hetzelfde is de vraag bij de eveneens gestippelde gele lijn die Hoorn met Amsterdam verbindt. Pas op het origineel wordt via vergroting leesbaar dat er spitsrichting staat. Spitsrichting, zo’n mooi woord waar je even over na moet denken en dat tegelijkertijd helder is: tijdens spitsuren de drukkere kant op (en niet de andere). Dat is ‘s ochtends dus net de tegengestelde richting ten opzichte van ’s avonds. Als je weet of er meer mensen van Haarlem naar Alkmaar gaan voor school of werk of meer van Alkmaar naar Haarlem, dan weet je wat de spitsrichting is.
Het woord staat niet in Van Dale – en zou wat mij betreft opgenomen mogen worden.
Kijkend naar de kaart komt het idee op om te zoeken naar iets als trainview, tegenhanger van streetview. Is dat er? Ja, zoiets is er. Zoek op Youtube via cabinerit en een hele reeks mogelijkheden dient zich aan om voorin naast de machinist mee te rijden. Het woord cabinerit staat nog niet in Van Dale en is wat mij betreft eveneens voor opname rijp.
*) Spoorkaart (een ingekorte samenstelling van spoorlijnenkaart) verschilt in betekenis voldoende van spoorkaartje om opneming in een groot woordenboek van de Nederlandse taal te rechtvaardigen: een suggestie in de richting van Van Dale.
