Een taal als het Nederlands leren, betekent onder andere ontdekken dat zelfstandige naamwoorden naast het enkel- een meervoud hebben. Maar dat geldt zeker niet voor alle. Een meervoud ontbreekt (melk), er zijn er die wat heet een onregelmatige vorm hebben (stad-steden) of varianten bezitten die verschillen naar de betekenis (het zelfstandig naamwoord wateren verwijst bijvoorbeeld naar iets anders dan waters). Het zijn vooral niet-telbare en abstracte woorden die géen meervoud kennen. Die regel geldt voor politici zoals de minister-president van Nederland minder dan voor de normale ABN-gebruikers. De conclusie aan het eind van dit stukje vooraf weggegeven: er bestaat een apart politiek meervoud.
Na de crisis van 2008 probeerden achtereenvolgende kabinetten de economie aan te wakkeren, binnenlands maar ook in gezamenlijkheid met de partners in Europa. Daarover zei premier Rutte op 11 mei 2012 in het wekelijkse televisie-gesprek: “Wat kun je daarnaast doen om groeien in Europa los te trekken?” De zin kan maar één ding betekenen: groei in alle landen van de EU op gang brengen en dus moet groeien in deze uiting van Mark Rutte wel het meervoud van groei zijn. Kan dat? Volgens Van Dale niet, want er staat bij dat woord uitdrukkelijk vermeld dat het géen meervoud kent.
De viering van Oudejaarsavond gaat op allerlei plaatsen gepaard met opstootjes, rellen, brandstichtingen en het hinderen of aanvallen van politie, brandweer- en ambulancepersoneel. De MP noemt in het televisiegesprek van 13 januari 2012 enkele keren het succes van “een aantal aanpakken”. Hij zegt dat tweemaal en er is dus geen twijfel: aanpakken is voor Rutte het meervoud van aanpak. Daarover verschillen hij en Van Dale van mening, althans, het woordenboek verstrekt onder aanpak geen meervoud. Voor overleggen (“hoe vaak dat soort overleggen plaatsvinden” PC 14 oktober 2011) geldt hetzelfde. 1)
De Nederlandse minister-president is op 11 mei 2012 juist terug uit New York waar hij geprobeerd heeft, bij te dragen aan de ontwikkeling van de vaderlandse handel. Hij zegt in het wekelijkse gesprek op Nederland 1 op diezelfde dag: “(…) ik blaren voor op m’n tong zal praten bij dit soort ontvangen”. Dit soort ontvangen, dat moet dus een meervoudsvorm zijn. Wat zegt het woordenboek? Van Dale kent het enkelvoudige ontvang niet, laat staan het meervoudige. Ontvangen, overleggen, inbrengen, groeien en aanpakken als meervoudige substantieven, dat is nog even wennen.
In de persconferentie van 16 mei 2014 zegt Rutte: “Van mijn partij is denk ik bekend dat VVD tegen pardonnen is omdat dat niet past in de ogen van de VVD in een restrictief asielbeleid.” Ook bij het zelfstandig naamwoord pardon geeft Van Dale geen meervoud. In de loop van 2016 daalde het aantal asielzoekers fors. Rutte: “Als ik kijk ‘bottom line’, wat gebeurt er in termen van de instroom in Nederland en de oversteken over de Egeïsche Zee, dan zien we dat het werkt.” Die uitlating op de PC van 27 mei onderstreepte de premier en gebruikte nog tweemaal het meervoudige “het aantal oversteken” en “die oversteken” beide malen het woord oversteek van een pluralis oversteken voorzien. Daar heeft Mark Rutte Van Dale aan zijn kant – voor mij is dit oversteken géen normaal Nederlands.
Politiek taalgebruik is tegenwoordige gesteld op meervouden ook waar dat volgens de gangbare regels niet of moeizaam kan, allicht om een intensivering uit te drukken. Rutte is bepaald een gebruiker van het politieke meervoud, dat wil zeggen een politici-pluralis.
1) Vergelijk Alg. Pol. Besch. 2013: “Ook luisterend naar de vele inbrengen die gisteren in eerste termijn zijn gedaan.”
