Duw, duw in de rug en duwen maken onderdeel uit van het pakket van kleinere en meer indirecte (en figuurlijke) woorden waar Mark Rutte zich van bedient. Dat blijkt bij het zoeken naar het antwoord op de vraag wát er precies bedoeld wordt bij bijvoorbeeld: “Plus dat we natuurlijk op de Turken blijven duwen om zelf maatregelen te nemen aan die westkust.” (PC 04.03.2016) Of bij wat de premier zei voorafgaand aan het bezoek van z’n Italiaanse collega Matteo Renzi: “Dus ik zie er zeer naar uit om samen met hem, ook na vanavond, de komende maanden op te trekken om die Europese groeiagenda verder voort te duwen.” (PC 05.02.2016) Duwen lijkt vanaf begin 2015 weer in opkomst bij de minister-president: misschien zijn het wel grote problemen waar hij mee te maken heeft en kiest hij daarvoor kleine, deflatoire begrippen. (Vergelijk Fratsen of Fietsen. Ook Griezels hoort in die sector.)
Binnenlands lijken er drie sferen waarin duwen gebruikelijk is.
- Allereerst het politieke handelen door de overheid, bijvoorbeeld in deze sfeer: “(…) dat die extra oploop wordt teruggeduwd” bij het MP-gesprek van 10 juni 2011. Het betrof de stijging van de medische kosten. Vergelijk de uitspraak tijdens de Alg. Pol. Besch. van 2015: “Het zal allemaal helpen om de werkgelegenheid een duw in de rug te geven.” En misschien een nog lastiger kwestie die na het Brexit-referendum bij de persconferentie van 01.07.2016 aan de orde kwam: “Europa terug te duwen naar de kerntaak (…).”
- Vervolgens – en het meest gebruikelijk – gaat het om het Haagse beleid met betrekking tot mensen die via een uitkering afhankelijk zijn van de overheid: “(…) een krachtige staat die hen beschermt als het nodig is en soms een duwtje in de rug geeft” uit de mond van VVD-leider Rutte bij de Algemene Beschouwingen in 2008; mensen “die veel beter af zijn met een duw in de rug terug naar de arbeidsmarkt” (Alg. Pol. Besch. 2011); “mensen zijn die aangewezen zijn op de overheid, die een extra duwtje in de rug nodig hebben of soms langere tijd op de overheid aangewezen zijn” (Alg. Pol. Besch. 2012). Hier is het de overheid onder leiding van premier Rutte die sociaal zwakkere burgers telkens tot iets dwingt.
- De taal is identiek, maar in het geval van ondernemers is het omgekeerde aan de hand met minder dwang van overheidszijde: “Ook veel gesprekken met bedrijven die mogelijk in Nederland gaan investeren in de toekomst en dat kan weer helpen om ook daar weer een duwtje in de rug te geven.” (PC 23.01.2015) In deze sector worden de regels niet strenger gemaakt maar juist in omvang verminderd, zoals Rutte als VVD-fractievoorzitter bij de Alg. Pol. Besch. van 2008 al had verlangd: “De Staat belemmert nu de innovatie met een woud van regels en van subsidies. Schep weer lucht voor de Nederlandse pioniers en geef een duw in de rug waar dat mogelijk is!”
Als enige politieke partij die nu in de Tweede Kamer zit, heeft de SGP het woord duwtje in het nieuwe verkiezingsprogramma opgenomen onder het kopje Economie/ondernemen. Nieuwe technieken en mogelijkheden? “De overheid moet deze ondernemers een duwtje in de rug geven.” Rutte had het kunnen schrijven.
