Z’n opiniestuk in de Wall Street Journal over de Nederlandse euthanasiepraktijk bracht Kees van der Staaij bij Jinek (24.07.2017). De andere gasten aan tafel zaten zeer belangstellend te luisteren – naar de inhoud zonder twijfel, want wie let er op de vorm bij zo’n aangrijpend-ernstig onderwerp?
De SGP is de partij van het woord, in die kring liever geschreven als Het Woord. De partijleider zelf publiceerde in het jaar dat hij de nummer 1 werd met een knipoog “Woord Houden”. Toen me in het begin van dat gesprekje van een aantal minuten dat ene woordje was opgevallen, begon ik mee te schrijven:
… zet ze in de beklaagdenbank, van…
… ik had wel gelijk het idee van…
… dan hoor je ineens van, nou…
… je hebt toch nog ook even een hoop van, nou…
… de krant zal zeggen van, nou dat was een goeie kop…
… als auteur zeg ik van, ja juist als…
… zorgvuldig neer te zetten van, weet je wat mijn zorg is…
… omdat je juist ziet van, hé ik merk…
… die aangaf van, ik maak mij zorgen…
… andere landen aanspreken van, hé wacht ‘es even…
… dat je zegt van, nou dit is…
… geen artikel over van, wat vind ik van…
… velen zouden zeggen van, dit houden we niet…
… dat je wordt afgeserveerd van, nou…
… dan denk ik van, nee…
… als dat je doel zou zijn, van, is dat dat handig?
… om te zeggen van: die partijen, die zijn…
Vooral de zogenaamde verba sentiendi et declarandi, werkwoorden van ‘denken’, ‘zien’, ‘beweren’, lijken bij Kees van der Staaij – en niet bij hem alleen – bijna automatisch verbonden te moeten worden met een direct volgend van. Dat wordt aansluitend graag gecombineerd met een tussenwerpseltje (nou, ja, hé) en pas voorbij dat vluchtheuveltje gaat de zin verder.
Spreektaal, het mondelinge woord met een kleine letter.
Verrassend, juist voor iemand in de traditie van parlementariërs als Van Dis, Van den Berg, Van der Vlies, Van Rossum die volgens de Handelingen juist eerder verzorgd en ouder spreken dan ze zijn.
Staat dit oprukkende van in Van (!) Dale? Ja, artikel 32: “als voorzetsel met een expressief karakter ter inleiding van indirect aangehaalde woorden of natuurgeluiden”. Zó vaak in zó weinig minuten gezegd, dat verbaasde me van juist deze spreker. En eerlijk gezegd meer dan de inhoud van zijn boodschap. In het SGP-verkiezingsprogram staat het zo duidelijk: “Uitbreiding van de mogelijkheden voor euthanasie bij dementie, psychiatrische ziekten of op welke andere grond ook mag niet worden toegestaan.”
… dementie, psychiatrische ziekten of op welke andere grond ook …
