Tegen het eind van de Biografie van het Gronings wijs ik op allerlei bladzijden op gemarkeerd taalgebruik zoals van Jan Siebo Uffen en Henk Scholte. Dat kunnen we gemarkeerd noemen, eelsk ‘aanstellerig’ is voor hedendaagse waarnemers ook van toepassing. Zie in de Biografie bijvoorbeeld nummer 0984 op bladzijde 1255, waar gewezen wordt op de stapelvormen die de taal van Henk Scholte typeren. Een woord wordt daarbij eenmaal van een verlenging voorzien en daarna nogmaals – zeker de tweede keer is overtollig, maar gelukkig is de taal een vrijplaats voor iedere spreker.
Een voorbeeld is Tjaard de Haan (blz. 956 BvhG) of Willem Diemer, over wie ik op bladzijde 1055 had geschreven: “Met zijn zekere talige nadrukkelijke gezochtheid loopt Diemer enkele tientallen jaren voor op wat in de Groninger wereld een opvallende trek zal worden.” In een korte begeleidende flaptekst bij de uitgave van Gedichten van Hans Elema (Groningen, z.j. w.s. 1979) demonstreert Diemer dat door de lezer te attenderen op Elema’s aans voor as ‘als; dan’ en schrijft dan: “Doar even om denken doun zel joe bie ‘t lezen vervast ‘t hoge genougen nog vermeerderen.” Denken doun – naar mijn mening gewild of gezocht Gronings wegens het idiomatische en dus verdwijnende dou der denk om of dou der denken om! dat het oordeel van de spreker van uitroeptekens voorziet.
Diemer heeft het materiaal voor de bundel van Elema kennelijk zelf gekregen, maar de titels van de afdelingen en de inrichting heeft hij als uitgever gekozen (net als de naam van de bundel die in Elema’s spelling Gedichtn had moeten luiden). Ook de aangebrachte volgorde komt voor rekening van Diemer, schrijft hij en spreekt dan van volgordens. Dat is het woord volgorde voorzien van tweemaal een meervoud, eerst -n en daarna -s.
Over Hans Elema en in het bijzonder diens Kwaalsters (waarvan er in de uitgave van Diemer maar een paar voorkomen die in het Cultureel maandblad Groningen gepubliceerd zijn maar daarnaast ook enkele die aan dat tijdschrijft niet zullen zijn aangeboden) schreef ik elders in dit blog. Als Elema (zoals ik vermoed) niet zelf allerlei dingen aan zijn tekst gewijzigd heeft, komen tal van aanpassingen, leesfouten voor rekening van Willem Diemer. Het weglaten van titels boven de gedichten niet minder.
