IN HET NIEUWS is Sharon Dijksma. Ze wandelde vanmiddag als tweede naar het spreekgestoelte om bij het Vragenuur een kwestie voor te leggen aan minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het ging over de akelige berichtgeving rond een “boete die je als oudere krijgt op het moment dat je misschien wel vaker dan drie keer valt.” Een van de punten was, of de minister misschien bereid was nader onderzoek in te laten stellen naar de verdere verspreiding van die handelwijze van zorginstellingen. Alomvattend was niet nodig, zei mevrouw Dijksma: “Dat kan ook een steekproef zijn; u hoeft niet meteen bij allemaal langs te gaan.”
Zó staat het in het voorlopige maar nog niet gecorrigeerde verslag van de Tweede Kamer van vanmiddag.
Laten we even teruggaan in de parlementaire geschiedenis. Drie momenten, achtereenvolgens in 1859, 1874 en 1928.
- Jan Freerks Zijlker spreekt over het wetsontwerp van de Noorderspoorweg (26 juli 1859) en hij komt op voor de route door de regio: er kunnen “dorpen zijn die welligt een paar honderd gulden zouden bijpassen voor een kleinen omweg door of bijlangs de kom van het dorp.”
- Samuel van Houten wil op 19 maart 1875 de minister op één punt tegenspreken over het onderwerp van de gemeenschappelijke, internationale bedijking van de Provincie Groningen. Anders dan de partij aan gene zijde van de grens “heeft de gemeente Groningen hare bedijking reeds voltooid. Nu heeft zij behalve den noorderdijk ook nog een opdijk bijlangs de Aa moeten maken. Ware het werk van Duitsche zijde spoediger voortgezet dan was die opdijk niet noodig geweest.”
- Ten slotte 9 maart 1928. Dan heeft Albertus Zijlstra het over de aanpassing van de Leerplichtwet. Hij wil niet op alle facetten wijzen. “Als gezegd, wensch ik daarom thans niet in den breede al de argumenten tegen de vervroeging van den leerplicht nog bijlangs te gaan.”
Zijlker is geboren in Nieuw-Beerta, Van Houten in Groningen, Zijlstra in Zuidhorn: alle drie de sprekers die bijlangs gebruiken stammen dus uit de provincie Groningen. Andere gevallen van bijlangs heb ik in de Handelingen van de Tweede Kamer niet gevonden.
SHARON DIJKSMA (website TK)
Ook Sharon Dijksma is in Groningen geboren, maar zij zei vanmiddag “u hoeft niet meteen bij allemaal langs te gaan”. Zo veranderen de tijden: het Noordelijke Nederlands van Zijlker, Van Houten en Zijlstra is bij mevrouw Dijksma niet meer te horen.
Dat zal zo zijn – Sharon Dijksma klinkt niet erg regionaal – en toch: ze zei wel degelijk “u hoeft ze niet meteen allemaal bijlangs te gaan” maar bijlangs is door de verslaggevers gewijzigd in bij…langs.
Aanvulling 16.11.2017: Kamerlid Harry van der Molen (CDA) zei zojuist tegen minister Ollongren dat ze niet “iedereen bijlangs” hoefde te gaan. Ik verheug mij al op de Handelingen – weet bijna zeker wat daar zal staan. De heer Van der Molen is afkomstig uit Kootstertille – in de Fries-Groningse grensregio.
Aanvulling 04.12.2020 (nu pas, drie jaar later, veroorzaakt door het gegeven dat mensen gegoogeld hebben op de naam Sharon Dijksma en zo bij dit blog belandden: haar benoeming tot burgemeester van Utrecht is vandaag door het kabinet bekrachtigd) Inderdaad. In de Handelingen staat Van der Molen geciteerd als “dat de minister van BZK met die boodschappen ook echt bij iedereen langsging die dat zou moeten weten.” Haagse correctie!
Aanvulling 14.12.2017: Ik schreef over hetzelfde onderwerp ooit een TIM voor het Bureau Groninger Taal en Cultuur van de Rijksuniversiteit Groningen. [Aanvulling 15.03.2022: De verwijzing naar deze TIM is inmiddels “leeg” door verwijdering van de betreffende tekst(en) op de RUG-website. Hierna volgt een afbeelding van de tekst die ik inleverde voor dew website.]
Aanvulling 15.03.2022: Minister Kuipers (VWS) reageerde zojuist op vragen van Fleur Agema (PVV) en sprak iets langer dan de voorzitter graag wilde bij het Vragenuur. Waarom? “Ik ga even alle punten bijlangs”, aldus de minister die uit Groninger ouders stamt, maar (naar ik meen) in Emmeloord is opgegroeid. Op het moment dat deze aanvulling geschreven wordt, is het ongecorrigeerde verslag nog niet verschenen. Ik voorspel dat de DVR Kuipers’ regionale Nederlands omzet naar Nederlands zonder dat specifieke kenmerk.
Aanvulling 15.03.2022: Ziehier in de vroege avond het antwoord van de DVR in het ongecorrigeerde verslag, deze variant van regio-Nederlands is inderdaad niet geaccepteerd:
