Een nieuw achtervoegsel in 2017

Is er in 2017 een nieuw achtervoegsel in de Tweede Kamer opgedoken? Dat is niet helemaal zeker maar waarschijnlijk is het wel. In ieder geval is het kalenderjaar 2017 de tijd dat -gedreven in vergelijking met andere jaren voldoende vaak als suffix in de Handelingen genoteerd werd om te veronderstellen dat dit het jaar van De Doorbraak is.

Het gaat in 2017 – dat korte parlementaire jaar met weinig of korte plenaire vergaderingen als gevolg van de verkiezingen voor de Tweede Kamer én de zeer lange formatie – om deze woorden volgens de niet-gecorrigeerde verslagen: datagedreven, modelgedreven, subsidiegedreven, contentgedreven, expertgedreven. Er is ook nog waardegedreven, of waardengedreven: daar is in een deel van Nederland niet zo simpel tussen te onderscheiden. In het volgende citaat van Pieter Omtzigt (CDA) is duidelijk dat de Dienst Verslag en Redactie moet wennen aan een achtervoegsel -gedreven: “We denken dat dingen als het LIV veel beter kunnen en dat ze model gedreven zijn.” Wat het LIV ook is, model gedreven zou niet veel later genoteerd zijn als modelgedreven net als deze citaten in hetzelfde jaar 2017:

– Klaas Dijkhoff (op dat moment staatssecretaris van Veiligheid en justitie): “Er is niet gezegd: ik wil een rapport waar het ongeveer zo en zo in staat. Dit is echt expertgedreven.”

– Martin Bosma (PVV) over de keuze van een nieuwe Kamervoorzitter: “We hebben allemaal de profielschets gezien. Het ging om bestuurservaring in een contentgedreven creatieve setting.”

– Premier Rutte: “We zetten in op een succesvolle transformatie naar een datagedreven economie.”

– Nogmaals Omtzigt: “Ik moet erbij zeggen dat dit niet altijd geweldig werkt in de modellen, want veel van deze dingen zijn de afgelopen jaren modelgedreven geworden.”

– Edgar Mulder (PVV): “Een deel van de ontwikkelingen op de woningmarkt en bouwmarkt in 2010 was namelijk subsidiegedreven.”

– Aukje de Vries (VVD) citeert: “Gupta Strategists publiceerde dit jaar het rapport Waardegedreven Inkoop over inkoop als strategische topprioriteit voor ziekenhuizen.”

– Minister Bruins (Medische Zorg) vertaalt: “Internationaal staat deze beweging bekend als value-based health care, in het Nederlands: waardengedreven zorg.”

In dezelfde periode zei Emile Roemer (SP): “Het Verenigd Koninkrijk verliest zijn toegang tot de Europese interne markt en als Akzo en Shell puur fiscaal gedreven zouden zijn, waren ze allang weggeweest, (…)”. Over een poosje wordt dan gezegd fiscusgedreven, want een onzelfstandig voorkomend –gedreven verlangt kennelijk een zelfstandig naamwoord als basis (fiscus) en geen bijvoeglijk naamwoord (fiscaal).

Het kan bijna niet anders, dit –gedreven is over komen waaien uit het Engelse taalgebied, getuige data driven, value driven e.d. Een website is content driven. Zo’n nieuw woorddeeltje heeft zoveel aantrekkingskracht, dat het zelfs gebruikt wordt als vertaling van een ander Engels woord zoals in het citaat van Bruno Bruins, value-based.

Woorden als subsidiegedreven en waarde(n)gedreven waren al eens eerder te horen, maar dat verandert niets aan de hoofdzaak: zelfstandig naamwoord + -gedreven kwam tot een doorbraak in de Tweede Kamer in 2017.

CONTENT DRIVEN (Google-afbb.)