Thom de Graaf was op 19 september 2001 bij de Algemene Beschouwingen fractieleider en dus de woordvoerder van D66. Hij was de laatste die het tot dusver – volgens de Handelingen – in de Tweede Kamer had over de Hollandse ziekte, die hij noemde en vervolgens aldus omschreef: “Een doorgeschoten verpoldering maakt verantwoordelijkheden zoek, leidt tot uitstel van beleid en ondermijnt het vertrouwen in politieke besluitvorming.”
Van Dale stelt de aandoening vrijwel gelijk aan hollanditis “in Nederland begonnen en als besmettelijke ziekte opgevat verzet tegen uitbreiding of modernisering van de kernwapens en vooral tegen plaatsing van Amerikaanse kernwapens in West-Europa”. Maar de Hollandse ziekte beziet deze bron eerder als een economisch begrip, onder andere omschreven als “de Nederlandse welvaartsstaat, gekenmerkt door hoge loonkosten, hoge werkloosheid en hoge arbeidsongeschiktheid”.
Verzet tegen het plaatsen van kernwapens, een doorgeschoten verpoldering, hoge loonkosten – kiest u maar! Dezelfde variatie in de aard van de ziekte treffen we in de sportjournalistiek aan. Het is met name De Telegraaf die de term hanteert. Duidelijk is vooral dat het een negatieve lading bezit. Geniet van deze uitsmijtende reeks, ook al is het een deeltje van een groot geheel….
- (schaatsen en OS) De dominante allroundcultuur, geen talent voor pieken en te weinig gevoel voor de mythe van de Spelen. Het waren oorzaken van de Hollandse ziekte op de Winterspelen. In 1994 schitterde Rintje Ritsma op het EK in Hamar, maar een maand later werd hij op alle fronten weggereden door Koss. Pieken, ‘we’ konden het niet.
- (handbal) De pijn werd veroorzaakt door gekwetst kraakbeen. Het is opvallend dat wij Nederlandse speelsters daar last van hadden. Denen maakten er grapjes over. Ze noemden het een typisch Nederlandse blessure, de Hollandse ziekte ook wel. Maar bij Deense speelsters komt het ook voor, hoor.
- (basketbal) Het praatje had al te lang geduurd. Ik wilde niet dat we aangetast zouden worden door het, voor de topsport dodelijke, “Hollandse Ziekte”-virus. De aandoening is een hype in onze maatschappij en houdt in veel praten en weinig uitvoeren. Ik begon dus met de training.
Niet kunnen pieken, een aparte kraakbeenblessure bij handbal, veel praten maar niet presteren,- wat is die Hollandse ziekte eigenlijk in de voetballerij?
- Erwin van der Veen toonde echter aan te lijden aan de ‘Hollandse ziekte’: hij miste de strafschop.
- (over 2008) Oranje heeft geen enkele wedstrijd goed gespeeld, op de tweede helft tegen Argentinië na. Maar juist die wedstrijd verloren we. De oud-Hollandse ziekte kwam weer bovendrijven: niet doordrukken als het erop aankomt.
- We dachten dat we al kampioen waren, nog voor de kwartfinale was gespeeld! Derk Sauer, die vanavond ook aan het woord komt, noemt het de Hollandse ziekte (lacht).
- Zo is de ‘Hollandse ziekte’ van traag en oeverloos opbouwen uitgebannen.
- Het is ook deze goal die Ajax bracht waar het nu is. Een afrekening met de Hollandse ziekte bovendien. Winnen in de blessuretijd van Portugezen in plaats van verliezen.
- Overmoed, normaal een Hollandse ziekte, heeft ook de Belgen in de greep. In al zijn mateloosheid krijgt Mulder er amper weerstand.
- Zijn het de zenuwen, het krachtsverschil met de tegenstander in de finale of gewoon een Hollandse ziekte? Nederlanders blinken niet uit in het spelen van finales op wereldkampioenschappen.
- Van Breukelen noemt het de Hollandse ziekte. Die komt erop neer dat na fraaie eindklasseringen op grote toernooien vaak een dip volgt.
- De Hollandse ziekte: op internationaal niveau vallen de tegendoelpunten zó simpel.
- In die eerste 45 minuten speelt HHC niet best. De Hollandse ziekte – veel balbezit, nauwelijks kansen – treft in die fase ook de Hardenbergers.
- de ‘Hollandse ziekte’ (oeverloze discussies, deze keer over de Hollandse School)
- Discussiëren om het discussiëren, over triviale zaken. De Hollandse Ziekte, met als kenmerk dat er altijd een open eind is.
- Zo vlak voor het begin van de wereldkampioenschappen voetbal is de onvermijdelijke discussie over de Hollandse School weer opgelaaid. Veel coaches uit welke sport dan ook, zeker de buitenlandse, verwonderen zich over dit soort debatten. Voor hen geldt in de topsport alleen maar de Wet van het Winnen. De discussie over de Hollandse School beschouwen zij als een non-discussie, een Hollandse ziekte (Dutch disease). Voor de echte puristen echter is de Hollandse School heilig. Zij zien Oranje liever mét de Hollandse School in de poulefase sneuvelen dan met een ander systeem wereldkampioen worden.
- De Hollandse ziekte: schitterend gespeeld, niets gewonnen.
- “De Hollandse ziekte” noemt hij spanningen die voor elk groot evenement weer hoog oplopen.
Een strafschop missen, niet doordrukken als het erop aankomt, overmoedig, op het beslissende moment niet goed verdedigen, finales verliezen, veel balbezit maar nauwelijks kansen, discussiëren om het discussiëren en over triviale zaken, mooi spelen maar niets winnen…..
Wat een interessante maar ook wat een vervelende kwaal is die Hollandse ziekte eigenlijk.
Goede zomer verder!
In deze serie waren naast de Hollandse ziekte onderwerp van aandacht: Vrouwen en kinderen eerst. Een listige afdaling. Stoeltje. Loopactie. De bal terugleggen. Als de brandweer. Het bos in. Renderen. Pielen. Pingelen. Vaste waarde. Uit je stekker. Een positie invullen. Hoog staan in het veld. In het mes lopen. Veel mensen achter de bal. Rijp voor de slacht(bank). Rijp voor de sloop. Na de thee. De tanden stuk bijten. Volle bak. Binnenkant paal. Een speler halen. Wat laten liggen. Op zoek naar. De bal pompen. Door het ijs. De bordjes verhangen. Iets meenemen.
