Nog altijd bevat Van Dale éen en niet meer dan éen omschrijving bij het woord ommekomst te weten ‘verstrijking, afloop’ met als voorbeeld “na ommekomst van de termijn”. Nog altijd? Nu ja, zo was ook de situatie eind 2016 toen ik in dit blog aandacht vroeg voor het gebruik van het woord in de Tweede Kamer en zo is het nu in de beginnende Corona-tijd van 2020 nog steeds..
In 2017 schreef ik er enkele aanvullinkjes bij, hoe is het nu?
Ommekomst is een woord dat in bepaalde kring in de Tweede Kamer graag gebruikt wordt. In 2018 tel ik 37 stuks, in 2019 43. Wat grof geschat scoort D66 het hoogst, gevolgd door GroenLinks, daarna VVD, CDA. Een enkele SP’er gebruikt het (Van Raak, Van Nispen, Leijten) en die laten daar misschien wel mee zien dat het juist meer ervaren parlementariërs zijn die zich ervan bedienen. Bij het CDA bijvoorbeeld zien we vooral Omtzigt en Van Toorenburg. Een PvdA’er zal zelden ommekomst bezigen, in 2018 en 2019 alleen mevrouw Ploumen, oud-minister.
De conclusie van het gebruik is zeer simpel: ommekomst wordt door leden van de Tweede Kamer in feite alleen gecombineerd met termen als brief, reactie, rapport, memo’s, bevindingen e.d. Kortom: voor hen is ommekomst een Plenaire-Zaalwoord dat in deze context niet anders kan betekenen dan ‘ontvangst’.
Ook kabinetsleden gebruiken het. Minister Ollogren bijvoorbeeld, minister Koolmees, minister Van Engelshoven – ommekomst is dan niet uitsluitend maar wel allereerst een D66-woord. Maar citaten van de twee laatst genoemden laten zien, hoe de betekenis bij hen meer in de buurt komt van de omschrijving in Van Dale: “Ik heb u beloofd daarover een brief te sturen na ommekomst van dat overleg” (Van Engelshoven), “en de Kamer na ommekomst van het onderzoek en de onderhandelingen daarover te informeren” (Koolmees). Bij hen sluit staatssecretaris Blokhuis zich aan (CU). Diverse malen gebruikte hij in de twee jaren ommekomst in de termijn-betekenis. Het ging telkens overigens niet om een termijn die verstreken was maar om het voltooid zijn van een onderzoek, evaluatie, quickscan.
Ommekomst is een juridische term en het is daarom verrassend dat een minister van Justitie en Veiligheid (Grapperhaus) volgens de Handelingen kan zeggen: “Na ommekomst van het advies van de Raad van State gaat het naar de Tweede Kamer” en “Ik zou de motie wel zo willen lezen dat ik na ommekomst van het inspectierapport daarover in gesprek ga met de korpschef”.
Minister Bruno Bruins (mr.drs.) is de voornaamste gebruiker van ommekomst in de originele betekenis. In 2018 en 2019 zijn deze voorbeelden vindbaar, door de Dienst Verslag en Redactie uit zijn mond in de Tweede Kamer opgetekend:
• Het lijkt mij verstandig om eerst die evaluatie na ommekomst van dit jaar te bestellen en hier ter tafel te voeren.
• En na ommekomst van deze eerste termijn ga ik mij verstaan met de specialist, als dat niet al is gebeurd door iemand in mij omgeving, opdat ik u daarover aan het begin van mijn tweede termijn kan informeren.
• Nou ja, het gesprek voeren over de ontwerp-AMvB aan de hand van en na ommekomst van de consultatie lijkt mij de goede werkwijze.
• … na ommekomst van de consultatie en met daarbij een opvatting vanuit de ministerraad…
• Dat kan soms na ommekomst van de gesprekken zijn die ik heb gevoerd met het ziekenhuis,…
• … misschien na ommekomst van de evaluatie.
• Die peildatum is gekozen omdat ik na ommekomst van enig jaar wil dat de NZa peilt…
• Na ommekomst van het jaar kan de NZa monitoren hoeveel van dat budget is opgehaald.
• Ik denk dat je moet meten na ommekomst van een jaar…
Ommekomst is onderweg. Van Dale zal in eerste instantie – de vraag is nog even wanneer – de betekenis ‘ontvangst van document’ toevoegen en wellicht ‘voltooid (van onderzoek, evaluatie e.d.)’, maar daarmee kan de ontwikkeling niet voltooid zijn. Als Bart Snels (GroenLinks) spreekt van “na ommekomst van bijvoorbeeld de commissie-Donner” bedoelt hij onuitgesproken het rapport van die commissie.
Joost Sneller (D66) is wellicht zoekend op het pad van ommekomst, getuige dit citaat uit de ongecorrigeerde Handelingen: “dat we het dan de eerstvolgende keer per ommekomst goed gaan regelen”. Iets per ommekomst goed gaan regelen?
Snels, Sneller, témpo vraagt Ronald van Raak (SP) bij een Regeling van Werkzaamheden: “Dan stel ik voor om toch opnieuw te vragen of er een meerderheidsdebat kan komen en dan ben ik graag bereid om dat debat pas te voeren na ommekomst, onder een kleine voetnoot: “ommekomst” is natuurlijk niet maandenlang.”
