Nog éen maal? In het coronadebat van 20 mei interrumpeert Lodewijk Asscher (PvdA) de minister-president en verwijst terug naar het vorige debat, toen de premier had gesproken van semantiek in denigrerende zin. Volgens de Handelingen zei hij: “Het is een beetje semantiek, want de vraag, ook met die 1,5 meter afstand, wordt natuurlijk al gauw: wanneer is het nog een groep en wanneer zijn het verschillende tweetallen? Ik denk dat dit in de praktijk dus niet veel uitmaakt.” Dat komt neer op: semantiek = wat maakt het uit?
Daarom nog énmaal.
• Een kind dat Latijn leert – een 12-jarige is toch nog een kind – komt al snel in aanraking met een constructie die AcI heet. Het is een combinatie van een lijdend voorwerp met een onbepaalde wijs die je het beste op een bijzondere manier in het Nederlands kunt vertalen. Die AcI herken je natuurlijk aan zo’n lijdend voorwerp met een onbepaalde wijs in z’n nabijheid, maar belangrijker is de afhankelijkheid van een bepaald type werkwoord. Eentje uit de groep van de verba sentiendi et declarandi is verplicht, dus een werkwoord uit de groep van voelen en beweren. Dat is een kwestie van betekenis, semantiek. Maar ja, wat is Latijn.
• Eenzelfde kind dat Engels leert – in onze situatie al voor z’n twaalfde en dan dus zeker kind – wordt bij ons waarschijnlijk niet geattendeerd op dit soort zinnen:
- D. C. Council member Jack Evans (D-Ward 2), who is set to be expelled from the council over ethical misconduct, has declined a request from House Republicans that he testify on Capitol Hill as Congress considers D.C. statehood. Washington Post 19.12.2019
- A reporter for National Public Radio alleged Friday that Secretary of State Mike Pompeo screamed obscenities and demanded she prove she could find Ukraine on an unmarked map after she asked — and Pompeo refused to answer — whether he owed former US Ambassador to Ukraine Marie Yovanovitch an apology. CNN 25.01.2020
- “They have in principle asked that the new relationship not apply to Gibraltar without the explicit consent of Spain, which will only be given if the bilateral talks with Spain and the UK over the rock are resolved,” a senior EU diplomat said. The Guardian 01.02.2020
Ik kan me niet herinneren dat we leerden, dat we moesten letten op die aparte persoonsvormen zónder s! Kan er mee te maken hebben dat het vooral een regel in het Amerikaanse Engels is, maar in de Britse variant kom je het ook tegen. In de English Grammar van Greenbaum (Oxford 1996, b.v. bladzijde 268) vond ik er een naam voor, mandative subjunct. Mandative want er is een voorafgaand werkwoord als request, demand, ask ‘eisen’ bij nodig. In deze context zien we niet het normale he testifies maar he testify, niet she proves maar she prove, niet it applies maar it apply. Kwestie van betekenis, semantics. Maar ja, wat is Engels.
• Nederlands dan, mag dat wel? Hoe zit het met het verschil tussen de volgende zinnen:
- Gisteren hebben we een paar uur door Den Haag gelopen.
- Voor de terugreis zijn we naar het Centraal Station gelopen.
Enerzijds we hebben gelopen (waar zijn ongrammaticaal is) en anderzijds zijn we gelopen (waar hebben geen correct Nederlands is). Hoe zit dat eigenlijk?
Ik verwijs graag naar het mooie boek van Wim Klooster, Grammatica van het hedendaags Nederlands. (…), Den Haag 2001. Daarin valt op bladzijde 45 e.o. te lezen hoe de vervoeging met hebben samengaat met een duratief aspect (we hebben een paar uur gelopen) maar dat we in het Nederlands zijn combineren met de voltooide tijd van lopen als er een terminatief aspect aanwezig is: we liepen immers met als doel Den Haag Centraal, Den Haag Centraal. Het is een kwestie van betekenis, de semantiek helpt ons te vervoegen. Welke politici zouden dat weten?
Semantiek is interessant – er is vast geen taal te bedenken waar dat niet voor opgaat en taal draait alleen maar om wat het betekent. Daarom: wat jámmer dat in de politiek het begrip semantiek en semantisch van een negatieve betekenis is voorzien.
