Persil maakt op een andere manier reclame dan Sunil, Radion of OMO, maar het is dan ook geen Nederlands-Engels product van Unilever in 1955. Persil is Duits. In die taal is het niet “pèrsil” wat er gezegd wordt zoals door ons, maar “pèrzíel” met de nadruk op de tweede lettergreep. Het Duits heeft er zelfs een woord in laten we zeggen Von Dale aan te danken.*) Maar eerst die Nederlandse reclame, een voordeelaanbieding tegen inlevering van de bon dus we moeten opschieten:
Wat nu? Alleen geldig in de Randstad en in Gelderland? In 1955 was Nederland nog regionaler dan nu, maar als we ons zonder uitgeknipt stukje krant buiten dat aangegeven gebied melden, zal Uw winkelier U wel helpen, indien zijn voorraad groot genoeg is.
Het is een grote advertentie maar Persil is in de benadering veel directer en soberder dan de drie genoemde concurrenten, mevrouw wordt niet aangesproken en we krijgen geen quasi-wetenschappelijke uitleg. In ruil daarvoor ontvangen we een voordelige offerte, inclusief ATA dat in het Duits Scheuerpulver heet ‘schuurpoeder’. ATA werd gefabriceerd door de firma Henkel die ook Persil op de markt bracht. In oude keukens waren drie bakjes vindbaar, naar hun opschrift bestemd voor zand-zeep-soda: ATA bestond oorspronkelijk uit een mengsel van zand en soda.
Persil was in 1955 dus niet van Unilever, maar de geschiedenis van wasmiddelen blijkt complex. Zelfs al worden er soms identieke merknamen in allerlei omringende landen gebruikt, van enige Europese harmonisatie in dat opzicht blijkt geen sprake.
*) Persilschein is een Duits woord voor een vrijbrief voor iets. De oorsprong schijnt inderdaad met het wasmiddel te maken te hebben: recruten leverden hun burgerkleren in na opkomst en dat werd ongefrankeerd naar huis gestuurd in een meegebrachte doos. Dat was in de praktijk zodanig vaak een Persil-pak dat Persilschein langs deze weg als woord in de soldatentaal opdook en later ook daarbuiten. Na WO II werd het ook de aanduiding voor een verklaring omtrent het gedrag. Victor Klemperer (zie de serie over hem in dit blog die hier begon) kreeg vanaf 1945 diverse mensen aan de deur die zo’n papier van hem vroegen.
