Het virus en wij: wat we rond het Binnenhof horen (2)

Wat kunnen wij doen tegen het virus?
Een columnist – ik ben vergeten wie – citeerde een poosje terug de uitspraak van John F. Kennedy die bij zijn inauguratie een oproep deed (vraag niet wat uw land voor u kan doen – vraag wat ú kunt doen voor uw lánd) en stelde vast dat dit in de praktijk door Trump is omgedraaid: wat kan het land tijdens mijn presidentschap voor mij persoonlijk betekenen. De tekstschrijver van Kennedy en de onbekende columnist pasten de omdraaiïng toe, een aanpak die De Jonge Hugo ook graag hanteert: “En ja, ik hoor ook teveel mensen die zeggen: ik ben een beetje klaar met het virus. (…) Maar dat virus is niet klaar met ons!” (Premier Rutte leende dit citaat van zijn vice-premier en noemde diens naam daar bronvermeldend bij.)
De Jonge in een variant: “We zeggen heel vaak ‘het virus verspreidt zich’. Het virus verspreidt zich helemaal niet. Wij verspreiden dat virus, door ons niet te houden aan de regels. Dat is wat het is.” You know? Dezelfde vice-premier: “We doen ons best, maar het virus doet het beter”.

Het fraaiste voorbeeld van een perspectiefwisseling door domineeszoon De Jonge is overigens diens reactie op een opmerking van Rutte. Deze had gewezen op de kerk als plaats waar het besmettingsgevaar groot is, waarop de CDA-leider: “Verspreid Het Woord en niet het virus, dat is eigenlijk de lijn.” Fréek de Jonge had het kunnen bedenken.

Wat wij moeten….:

  1. ons aan de regels houden
  2. wendbaar blijven
  3. (over de Coronawet) daar eerst nog acht dagen over gaan vergaderen? Dat helpt niet. Dat helpt het virus wel, maar dat helpt de aanpak niet. Al vergaderend krijgen we het virus er niet onder.
  4. maar gewoon beter ons houden aan de basisregels zoals die gelden, zolang we niet kunnen afspreken met het virus dat dat af en toe een oogje dichtknijpt
  5. er alles aan doen dat je zo veel mogelijk zicht houdt op het virus
  6. het virus er weer onder krijgen

Want wat is precies de bedoeling, in een concreter beeld uitgedrukt: Het virus uitstampen waar het weer oppookt, daar waar het virus weer oppookt het uittrappen, het virus daar de grond instampen daar waar het de kop opsteekt, de kop in drukken, om het vuurtje snel weer uit te kunnen trappen. Actie!

Alleen samen krijgen we corona onder controle

En ja, van concrete beelden houden de bewindslieden en hun ghostwriters opdat wij het des te beter begrijpen:

  1. eerst maar eens even kijken of het virus echt met de rugzak op is vertrokken
  2. (…) of mensen het virus niet in de koffer mee terug hebben genomen
  3. (…) die wijkverpleegkundige was eerst bij de buurvrouw geweest, en daar weer de buurvrouw van enzovoort, dus misschien komt die wel met het virus onder de arm binnen

Beeldend worden wij toegesproken in metaforen die vooral doen denken aan de oorlog of soms de vriendelijke variant daarvan, een sportwedstrijd (Rutte: dat het virus meteen weer kans krijgt om te gaan pieken) zoals een marathon (De Jonge: Dan zitten we het virus immers zo dicht mogelijk op de hielen), voetbal (De Jonge: We gaan kort op de bal spelen), boksen (Rutte: we hebben het virus een behoorlijke klap gegeven) of judo (De Jonge: wij hebben samen het virus in de tang te houden, om te voorkomen dat het ons weer in de houdgreep neemt). Wij moeten sámen (De Jonge: Hoe het virus zich vanaf hier gedraagt, dat is aan ons; Rutte: Ik kan het virus niet in mijn eentje tegenhouden, dat moeten we met zijn allen doen) de patriotten zijn die het gevecht aan willen gaan met die rot-partizaan (De Jonge: Hebben we genoeg zicht op de manier waarop het virus zich gedraagt?), de ondergrondse (Rutte: Het risico is dat het virus onder de radar toch weer gaat oplieren). En waarom dit allemaal? “Omdat we op die manier met elkaar het virus kunnen verslaan” en de oorlog winnen.

Ja, het is oorlog:

  1. Het virus is al een aantal weken met een gevaarlijke opmars bezig.
  2. de vijand, het virus ligt te wachten om weer aan te vallen
  3. als het virus ergens ongenadig hard heeft toegeslagen, dan is het wel in de verpleeghuizen
  4. Steeds als we verslappen – en dat gebeurt echt te vaak – slaat het virus zijn slag.
  5. Wat we telkens willen is het virus zo hard raken (…)

Tegelijkertijd is het virus ook een wezen dat wat aan een spook doet denken getuige een werkwoord als rondwaren, of een veenbrand door te spreken van opflikkeren en opvlammen.

Beste mensen zou De Jonge kunnen zeggen, beste mensen, kijk uit voor de vijand! Kijk uit voor het virus dat juist in de bedompte kroegen als een idioot is gaan rondwaren, aldus premier Rutte. Bedompte kroegen! Als een idioot! Het is oorlog zolang medicijnen of een werkzaam vaccin ons de vrede niet brengen.

P.S. Ook deze aflevering baseert zich op wat er door rijksoverheid.nl verzameld is aan zogeheten mediateksten van persconferenties e.d. omtrent corona. Dat is aangevuld met verslagen van de Kamerdebatten over dit onderwerp sinds augustus j.l. De kamerdebatten worden altijd woordelijk geredigeerd, van die persconferenties krijgen we dus mediateksten, dat zijn letterlijke weergaven.

Bijzonder aan die collectie is de bizarre spelling van de werkwoordelijke vormen verspreid en verspreidt. Voorbeeld: … hoe het virus zich verspreid… Het betreft de inhoud van een onderdeel van de website rijksoverheid.nl, een afdeling waar de onderwijsdepartementen ook onder vallen. Liever een overtuigender serie dan een enkel voorbeeld?

Het virus verspreid zichzelf niet, mensen doen dat.
Hoe het uiteindelijk gaat met die snelheid waarmee dat virus zich verspreid door de samenleving.
Ruimte, daarmee bedoel ik dat het virus zich langzamer verspreid,
Maar nogmaals, ben je gewoon aan het kijken hoe snel verspreid het virus zich.
de snelheid waarmee dat virus zich verspreid.
Geeft dat dan in de tussentijd wel voldoende zicht op hoe het virus zich verspreid?
het in de gaten houden hou dat virus zich verspreid (voor hou lees hoe)
die beroemde R, dat is die snelheid waarmee het virus zich verspreid.
Het verspreid, het is een te besmettelijk virus. (…) Het virus verspreid zich namelijk gewoon.
Ik denk nou juist omdat we weten waar dat virus zich verspreid, omdat we weten
omdat we weten hoe snel het zich verspreid,
We zeggen heel vaak ‘het virus verspreid zich’.
Het virus verspreid zich helemaal niet.

Maar ook:
zij kunnen ook natuurlijk kijken of wellicht diensten over meerdere zalen verspreidt kan worden
Dus hoe ga je verspreidt werken.

Over Siemon

Siemon Reker (1950, Uithuizen) was hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen tot aan zijn emeritaat in 2016. Eerder was hij onder meer streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen en actief in de journalistiek (Nieuwsblad van het Noorden, Radio Noord). Publicaties staan onder het kopje C.V.
Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.