Een van de mooiste dingen bij het vertalen uit een andere taal is het niet hoeven te vertalen van een woord om de simpele reden dat het raar zou klinken in het Nederlands als we dat betreffende woord wél in het Nederlands zouden overzetten. Een paar voorbeeldjes in de aanlooop naar een kleine beschouwing over Nederlands van veel dichterbij.
• Het Latijn zette als titel boven een tekst of boek een groepje woorden beginnend met De ‘over’. Hugo de Groot kon dus heel logisch schrijven over oorlogsrecht en daarboven De iure belli ac pacis zetten. In het Nederlands is dat gewoon iets als “Het recht van oorlog en vrede”, in elk geval zonder die inleidende onderwerpsaanduiding ‘over’. Niet vertalen, leerling, door de positie laten zien dat je wist wat de bedoeling was.
• In het klassieke Grieks kwam je het citerende “hotti” tegen. Normaal betekende dat woordje ‘dat, omdat’ maar als begin van de directe rede diende hotti als aanhalingsteken. Niet vertalen, alleen laten zien via de interpunctie. (Wij kennen dat verschijnsel toenemend in de constructie “hij zei van ….. ” = “hij zei:….”)
• In het Bijbels Hebreeuws wordt vaak aan het begin van een zin “wajehie” gezegd ‘en het gebeurde’. Wij hebben andere gewoontes als we aan het vertellen zijn, we kunnen wajehie weglaten en er gaat niets verloren van de inhoud.
Als de stenografen in de Kamer of bij andere vergaderingen álles zouden opschrijven wat sprekers zeggen en helemaal niets zouden weglaten (of lichtelijk redigeren) zou dat moeilijk leesbare althans een onplezierig ogende tekst opleveren. Daar kan discussie over bestaan, maar over één ding zullen we het eens zijn, het weglaten van het stopwoordje eh. Dat is hier trouwens ettelijke malen onderwerp van aandacht geweest (kijk desgewenst via het zoekblokje op deze pagina) en dat is in de eerste helft van deze aflevering nogmaals het geval maar nu naar aanleiding van een verhoor van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).
Vandaag zien we er een voorbeeld van. De heer M.J. Boereboom (Directeur-generaal Werk bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2013-2017) bombardeert ons met eh’s, herhaling van delen van woorden – onnavolgbaar. Hoge ambtenaren in Nederland worden niet op dat punt vooraf gescreend, althans Marcelis Boerboom kwam nog prima uit zijn woorden toen hij bij aanvang voorzitter Van Dam aanvulde op zijn eigen loopbaan bij de overheid. (Wordt vervolgd.)
