Iedere veertien dagen brengt RTV Noord een nieuwe podcast uit in de serie Credo over het leven van Ede Staal. Afgelopen zondag was een naaste collega uit militaire dienst aan de beurt – hij vertelde over plannen van deze jonge leraar Engels om te promoveren.
Het deed me denken aan het stukje hieronder dat ik in april 2000 in het Nieuwsblad van het Noorden schreef over een ontmoeting met de man die dan de promotor had moeten worden, prof. dr. J. Gerritsen. Het is een aflevering uit de rubriek Baak. Mijn mail- en postbus-adres die onderaan vermeld staan, zijn niet meer in gebruik.
Bij de opening van de tentoonstelling Ode aan Ede in de museumboerderij Welgelegen bij Verhildersum in Leens had ik verplichtingen elders. Inmiddels heb ik de schade wat ingehaald door enkele malen m’n neus om de deur te steken van deze bescheiden maar sympathieke expositie. De laatste keer tot dusver gebeurde dat op Goede Vrijdag. Het was koffietijd en er waren dus nog weinig bezoekers. Des te toevalliger is op dat moment de ontmoeting met Gerh. Tuinema, tegenwoordig in brede kring nog het meest bekend als de man die jarenlang de opgaven maakte voor de puzzelrubriek van het blad Toal en Taiken. Van wat hij meer gedaan heeft staat een impressie in de Nieuwe Groninger Encyclopedie, bladzijde 875.
Het is nog veel aparter om op deze plek een ander tegen te komen die in 1962 een rol heeft gespeeld in het leven van Ede Staal: prof. dr. J. Gerritsen, inmiddels emeritus maar van 1964 tot 1986 als hoogleraar aan de RU Groningen verbonden. Hem zoeken we tevergeefs in de Nieuwe Groninger Encyclopedie maar zijn handtekening als secretaris van de examencommissie staat onder Ede Staals MO-diploma Engels: Joh. Gerritsen, en die komt een kleine veertig jaar later kijken in Welgelegen! Dat is bijzonder, maar opmerkelijker is dat hij zich Ede Staal blijkt te herinneren en – geeft hij direct toe – dat geldt niet voor heel veel studenten van vroeger.
Twee herinneringen vertelt hij in de hal van Welgelegen en de initiatiefnemer van de tentoonstelling, Dirk van der Heide, luistert meer dan geïnteresseerd mee. Ede Staal kreeg van Gerritsen een aantal correcties bij een vertaling Engels-Nederlands. Bij één daarvan blijkt volgens de corrector uit de vertaling dat de tekst van de opgave niet goed begrepen is. Ede komt erop terug en zegt dat het in Leens gebruikelijk is het zo te formuleren, en, zegt, Gerritsen, ik heb het nagekeken, maar hij had gelijk.
Het andere verhaal gaat over het examen waarvan het positieve resultaat zichtbaar hangt op de expositie. Met name bij het onderdeel Spraakkunst heeft het Gerritsen destijds, september 1962, moeite gekost om Ede Staal op de zes te brengen die hij kreeg en die desondanks feitelijk minder was dan waar hij recht op had. Ede was tijdens het mondelinge examen als het ware te beweeglijk, ging te veel achter zijn eigen associaties aan en dat was niet de beste methode om aan de andere leden van de commissie duidelijk te maken wat hij in zijn mars had. Zijn cijferlijst, herinnert Gerritsen zich, is op dit punt eerder een afspiegeling van zijn karakter dan van zijn vakkennis. Dat lijkt me een sympathiek en verrassend oordeel dat op zulke cijferlijsten helaas nooit vermeld wordt.
Goede Vrijdag en Welgelegen, inderdaad, het komt allemaal mooi samen. Voor degene die de laatste druk van Van Dale (1999) bezit, is het toeval nog wat groter. Zoveel mensen worden voorin uiteraard niet voor hun hulp bedankt, en het aantal inwoners van de stad Groningen onder hen is natuurlijk helemaal gering. Desondanks worden twee van die bezoekers aan Ode aan Ede met name genoemd uit erkentelijkheid voor redactionele ondersteuning aan dit Groot Woordenboek der Nederlandse Taal: prof. dr. J. Gerritsen en G. Tuinema, beiden woonachtig in de Stad.
