Wijzen van adresseren in Downton Abbey: een kerstkransje (6) Mr. Tom Branson

Mr. Carson mag de verbinding vormen van het personeel naar de hofhouding (de Lord en nog meer naar zijn oogappel Lady Mary, de oudste dochter van Robert Grantham), de bijzondere weg van sociaal laag naar hoog wordt in de praktijk afgelegd door Tom. En hij kwam nog wel nog wel links en als Ier binnen. Tom heet hij onder het personeel, al zegt Mr. Carson steeds Mr. Branson tegen hem en soms kortweg Branson als hij óver hem spreekt. Daarmee is diens aparte positie gedemonstreerd: hij is de chauffeur van de familie en krijgt zijn opdrachten van boven.

Tom op sollicitatie – de in politiek geïnteresseerde Ier mag boeken uit de bibliotheek lenen

De problematiek wordt zichtbaar wanneer Tom een sociaal onmogelijke relatie krijgt met de jongste van de drie Grantham-dochters, Sybil. Haar moet hij als chauffeur Lady Sybil of milady noemen, maar dat verandert uiteraard in Sybil als de relatie een feit is. In het begin zal hij zich tegenover Lord Grantham vergissen: “Sybil, eh Lady Sybil”. Zoiets overkomt ook de baas zelf: “Branson. That is Tom.” Diens familienaam noemen overkomt de Lord langdurig als hij naar zijn schoonzoon verwijst in contact met derden. Carson kan de promotie moeilijk accepteren en reageert daar nijdasserig op als hij spreekt van sir of niet kan verdragen als Tom het zonder nadere kwalificatie heeft over Mary. Mary! Tom begrijpt dat en zal later tegen Carson zeggen “Mary, that is Lady Mary.” Als Tom tegen Matthew spreekt over “Lady Mary” suggereert deze haar “Mary” te noemen. Tegen zijn aangetrouwde oma verbetert Tom zich door haar als milady aan te spreken en dit vervolgens te corrigeren tot “that is Lady Grantham”. Voor wie al mocht denken dat de aanduidingen er in dit milieu niet toe deden: het is zelfs een onderwerp van gesprek voor een aantal kaartspelende vrouwelijke familieleden.
Voor Oma levert Toms statusverandering ook hoorbaar moeite op. Waar Tom bij is noemt ze hem tegenover Mary “Branson”, waarop haar kleindochter vraagt om hem Tom te noemen. Oma’s reactie: “Branson, he is the agent.” Die functie op Donwton Abbey had hij inderdaad later op zich genomen als lid van de familie, niet veel later is hij voor haar toch “Tom” – hij mag zich in haar toenemende sympathie verheugen.

Ook andere personeelsleden dan Carson worstelen met Tom. Alfred zegt Sir tegen hem, de vroegere bediende Edna Braithwaite heeft het over “Tom Branson” en dat komt haar op een reactie van Mr. Carson te staan: “Tom Branson?” Trouwens, later zal Tom zich vergissen en haar “Braithwaite, eh Edna” noemen. Maar goed, tussen Edna en Tom was de relatie sowieso ingewikkeld.

Tom Branson (colbertkraag als verwijzing naar below) met schoonvader

Via Tom zijn we met de sociale lift in de bovenwereld beland – het werd tijd.

Over Siemon

Siemon Reker (1950, Uithuizen) was hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen tot aan zijn emeritaat in 2016. Eerder was hij onder meer streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen en actief in de journalistiek (Nieuwsblad van het Noorden, Radio Noord). Publicaties staan onder het kopje C.V.
Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.