Wijzen van adresseren in Downton Abbey: een kerstkransje (7) Robert Crawley, 7th Earl of Grantham

De Earl of Grantham is gehecht aan het bestaande – en dat staat vooral na WO I zo onder druk in Engeland. Als Tom zich nolens volens bij de familie voegt, heeft Robert (zoals ik hem gemakshalve noem with due respect) daar net zo veel moeite mee als met de consequentie van Carsons huwelijk: moet hij dan “Mrs. Carson” gaan zeggen in plaats van “Mrs. Hughes”? Kan er zó veel souplesse verlangd worden van de 7th Earl of Grantham, de nummer één van Downton Abbey? Als Carson hardop verzoekt, het bij het oude te laten roept Robert dan ook opgelucht: “Halleluja!” uit conservatieve vreugde daarover. Zelfs als uit de kring van kleinkinderen de aanduiding Donk voor hem klinkt, heeft opa daar moeite mee.
Mensen uit de wereld upstairs – in feite de kring van werkgevers – houden zich in hun adresseren tot het pesoneel in het algemeen bijna aan de gewoontes van beneden: wie daar bekend staat onder zijn of haar voornaam wordt zo ook aangeduid door de familie Crawley, de anderen bij hun familienaam maar in de bovenwereld gebeurt dat in principe zónder “Mr./Mrs.” of “Miss” daar voor. Er is een wereld van verschil tussen baas m/v en knecht m/v.


Als er iemand uit een gelijkwaardige rang op Downton Abbey bij Robert verschijnt, kan deze bezoeker hem (althans) bij vertrek simpel “Grantham” noemen zoals de Duke of Crowborough doet. Is Patrick Gordon (wat hij voorgeeft) toch níet dat op de Titanic omgekomen familid, het nieuws waar de serie mee opende? Hij zegt in dat opzicht al dan niet bewust betekenisvol eenmaal “Robert” om zich snel te corrigeren tot “Lord Grantham”.

Robert Earl of Grantham en Cora Countess of Grantham – vroeg in de serie

Zijn vrouw noemt Robert “Cora”, zijn moeder spreekt hij aan met “Mamá”, net als zijn dochters hun moeder aanspreken en hem met “Papá”. Let op het Franse slotaccent.
Robert mag conservatief zijn, ook hem overkomen emoties. Als Thomas een poging heeft gedaan tot zelfmoord, spreekt de Earl tegenover Carson van “Thomas Barrow”, een optelsom van twee eerdere aanduidingen. Kleine signaaltjes die veel uitdrukken tegelijkertijd.

Slot volgt.

Over Siemon

Siemon Reker (1950, Uithuizen) was hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen tot aan zijn emeritaat in 2016. Eerder was hij onder meer streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen en actief in de journalistiek (Nieuwsblad van het Noorden, Radio Noord). Publicaties staan onder het kopje C.V.
Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.