De oude Kamer is bijna weg, hoe dialectisch spraken de leden? Uit de losse pols een paar impressies. Oestelijke klinkers hoor jeer niet veel en nog minder “hoo-a” of “voo-a” als mensen uit Midden-Nederland tegen de Duitse grens hoor en voor zeggen. Roy van Aalst (PVV)doet het nog het meest, op enige afstand gevolgd door Tom van der Lee (GroenLinks) en Edgar Mulder (PVV).
Inslikng van klankng, wie doet dat nog? Hebben ze onderhand volledig afgeleerd, terwijl het in de tijd van boer Koekoek en de liberaal Van Riel niet normaal maar nog veel gewoner was.
Natuurlijk, met Pieter Heerma sien we Amsterdam fertegenwoordigd, maar so fergelijkbaar Fries registreer ik toch niet. Goed, Aukje de Fries (VVD) klinkt naar die pervinsje. Agnes Mulder (CDA) laat wel eens een stukje Drents vallen, klinkers van Erik Ziengs (VVD) leiden soms naar dezelfde pervinsie. Ook Roelof Bisschop (SGP) herleiden we qua vocalen naar grofweg dit gebied: SGP’ers vallen vooral op door hun gesticuleren, maar dat wordt uiteraard evenmin door de Handelingen opgeschreven als regionaal afwijkende klinkers of medeklinkers.
De Groningers in de PvdA zijn enerzijds zelden en dan per ongeluk (Henk Nijboer) of juist geregeld op zeer bewust dialect uit de eigen herkomstregio te betrappen, William Moorlag: Moorlag is tot nader order de meest dialectische van het hele stel. Hij maakte landelijk het woord kwaalmtoet bekend. *) En ook nog franterig. **)
Zeeuwen, vroeger zo aanwezig aan het Binnenhof, waren ze van 2017-2020 hoorbaar in de plenaire zaal? Ik heb er geen actieve herinnering aan, aan Brabanders met een zachte g des te meer. Net als de door hun g opvallende Limburgers hoor je die ook moeilik zeggen in plaats van moeiluk. De klinkers van Geert Wilders (Limburg) verkleuren vrij geregeld áls je er op let (bijvoorbeeld verklören voor verkleuren) maar dat merk ik minder aan Lilianne Ploumen (PvdA), hoe sterk Zuidelijk ze verder over komt.***) Verder treden Lilian Helder en Dion Graus (beiden PVV) hoorbaar voor Limburg in het veld. Maar sterker nog en vooral van tohoon is het Limburgs te registreren bij Martijn van Helvert (CDA), die ik in het voor-coronatijdperk in gedachten een lichte lunch zie verorberen met meneer Pastoor op Binnenhofs werkbezoek. Trouwens, Wilders zegt “dengdu”, “ladu” en “wedu” als hij denkt u, laat u en weet u bedoelt – dat is ook regionaal Nederlands maar niet uitsluitend Venloos. Brabants zal toch ook dat nuwe zijn van Rob Jetten.
Voor de rest zou ik moeten kijken in het overzicht van Kamerleden – en dan via die weg achterhalen welk regionaal grote-steden-westelijk-Nederlands er met name uit de PVV-fractie klinkt. Overweldigend veel is dat daar in elk geval, Fleur Agema horen we er soms ontzettond Amsterdams bovenuit. Bij D66 is het merendeels Algemener Beschaafd maar zie naast Antje Diertens (die haar klinkers wat Gronings rekt) dan wel even voorbij aan Maarten Groothuizen. Die zou net als René Peters (CDA) probleemloos bij de SP kunnen aanschuiven: de SP heeft buiten Renske Leijten overwegend een Brabants klinkende fractie.
Zijn er verder veel regionale uitschieters, zo door de oorharen luisterend? Beetje chic klinkt door in de taal van Joba van den Berg (CDA). Je verwacht het ook en misschien eerder bij de VVD. “En ja” daar we hebben Hayke Veldman in blauw pak, maar “En ja” is boven-regionaal in opmars en is dus zeker niet alleen bij Veldman te horen. Van die grootste fractie hebben veel leden in de afgelopen jaren voor mij in het algemeen zó weinig hoorbaar smoel gekregen, dat ik er zonder hulpmiddelen in de vorm van de ledenlijst en debatgemist.nl maar een paar kan bedenken. En bij volksvertegenwoordigers die niet in Nederland zijn opgegroeid is het helemaal lastig om iets van regionale duiding te geven natuurlijk.
*) Een kwaalmtoet (ook kwaalmlaamp) is een lamp die sterk walmt vandaar de figuurlijke betekenis ‘geen groot licht’.
**) Franterig is ‘nijdasserig’.
***) Aanvulling 05.02.2021: In het Coronadebat van gisteren zei Lilianne Ploumen volgens het ongecorrigeerde verslag (én mijn aantekeningen) “Omdat we ons allemaal zo’n zorgen maken”, dus zo’n + meervoudsvorm. Van Dale merkt dat aan als BE, dus Vlaams Nederlands in de betekenis ‘zulke’.
Aanvulling 19.08.2021: In het ingelaste debat over corona tijdens het zomerreces had PVV-leider Geert Wilders het diverse malen over “eerco” toen hij sprak van airco.
