In een vroegere spelling van het Nederlands was er verschil zichtbaar – niet te hóren overigens – tussen ingelascht en ingelast. Lasschen was wat we nu schrijven als lassen ‘ergens iets tussen maken’, vooral wat een ambachtsman zoals een timmerman of een smid doet. Als de klus geklaard was, was er ergens iets ingelascht. Ingelast was het voltooid deelwoord van een werkwoord ingelasten dat we normaliter niet in woordenboeken vinden.
In te lassen is zeer geregeld in media te vinden, in te gelasten zeer zelden maar het komt voor. Nemen we als voorbeeld de bonte avond van carnavalsvereniging De Muuzevangers in Maarheeze in 2018. Het thema was dat jaar “Station Maarheeze” waar het orkest van André Vieux op een van de wereldtournees strandde. Wat deed de dirigent in deze (schitterende, geloven we het Eindhovens Dagblad van 22 januari van dat jaar) parodie? “Het orkest maakte gebruik van het oponthoud door een extra repetitie in te gelasten op het perron.”
Enkele weken eerder stond in Het Parool (van 6 december) de aankondiging dat de populaire rapper Ronnie Flex door het succes van zijn toer door Nederland met de Deuxexperience band had besloten om “een extra concert in te gelasten”.
Tweemaal dezelfde constructie met in te gelasten maar er is een klein verschil in betekenis. Bij de rapper werd een concert aan de agenda toegevoegd, wie erbij wilde zijn kon proberen een kaartje te bemachtigen voor Paradiso. In het geval van De Muuzevangers werd er weliswaar ook iets tussengevoegd maar dat was een repetitie voor het orkest en dat zal dus eerder een opdracht geweest zijn. In het geval van Maarheeze lijkt “in te gelasten” meer op zijn plaats dan in Amsterdam.
Dat is meestal zo, als we kijken naar de teksten die LexisNexis laat zien – in te gelasten is niet zelden in feite inlassen omdat er geen enkel aspect van gelasten en dus ‘een opdracht of commando’ zichtbaar is.
Maar neem nu De Haagse Stemming (die hier meer dan eens aangeprezen nieuwsbrief van NRC Handelsblad) van 15 april 2021. Zorgen over bijwerkingen van het Janssen-vaccin brachten de minister van VWS tot een besluit: “De Jonge vindt het „heel verstandig” om een prikstop in te lassen.” Hier is het een richtlijn van het ministerie en daar past dus beter in te gelasten. Misschien een onderwerpje voor het Taalloket van Onze Taal, waar ik de kwestie nog niet kon vinden.
Hyperventilerend aan het plafond. De coronadashboard van de overheid mag beweren dat de situatie in heel Nederland zeer ernstig is, een lolletje moet kunnen. De minister grijpt opnieuw naar zijn beeldspraak uit januari 2020. Toen zei hij volgens de Handelingen: “Stel dat het kabinet had moeten zeggen: “oké, we nemen deze stijging van de uitgaven, maar helaas moeten we die 2 miljard dan wel verhalen op Defensie”, waardoor de heer Van der Staaij van boosheid van het plafond gekrabd had moeten worden, “of op het onderwijs”, waardoor de heer Jetten uit de kroonluchter gevist had moeten worden. Ja, dan hadden we natuurlijk wel een heel ingewikkeld debat gehad met elkaar!”
Dat wordt lachen straks bij het coronadebat. Half 2 in het theater aan Het Binnenhof, Plenaire Zaal.
