Zeer, bepaald en dergelijke onderstrepende bijwoorden (i)

Met de verhuizing van Wopke Hoekstra (CDA) van de Eerste Kamer naar het kabinet-Rutte III moet de frequentie van het gebruik van het bijwoord zeer telbaar zijn toegenomen in de Tweede Kamer. In het eerste debat in de nieuwe samenstelling van eind maart 2021, het ging over de formatie, streepte ik een paar van die zeer-gevallen aan in de bijdragen van Hoekstra:

Hoekstra bij Radio 1-debat maart 2021

Dit bijwoordje zeer is typisch een vergaderwoord, in elk geval iets wat je op de basisschool nog niet zegt en op de middelbare school hooguit in een opstel gebruikt. Als ik het vaak door iemand gezegd hoor worden tijdens een debat, denk ik dat de spreker het heeft opgepikt in zijn studententijd; denk bij zeer aan Minerva. Zeer verstrekt aan de spreker een zeker gewicht althans hoogte en van die positie is hij zich bepaald (zou Luns zeggen of anders bepaaldelijk) bewust – nieuwe kamerleden, Caroline van der Plas en Sylvana Simons, zullen zich van het woord vast meer gaan bedienen na hun entree in ‘s lands Vergadertaal. Als dat niet zo is: chapeau!*)

Maar niet alleen Hoekstra heeft een plek in de eredivisie van zeer-sprekers, doe de minister-president geen onrecht door hem in dit opzicht te vergeten. Ook van hem streepte ik wat van die zeer-gevallen aan in dat eerste formatiedebat:

Uit hetzelfde debat via Radio 1 een still van Mark Rutte:

Wat is er vreemd aan dit onderstrepende zeer uit de mond van de leiders van dit wolkje van twee rechtse partijen? Ik bladerde terug naar de Handelingen van 26 september 1950 en noteerde vanaf het begin van die vergaderdag een poosje álle keren dat zeer genoteerd stond om een impressie te krijgen:

Je hoeft maar een beetje aan zinsontleding gedaan te hebben om het verschil tussen 1950 en 2021 te kunnen zien. Daarover in de volgende aflevering.

*) Aanvulling 18.08.2021: De inburgering van Sylvana Simons (Bij1) aan het Binnenhof krijgt uiteraard vorm, ook hoorbaar in een poging tot vergadertaal. Gisteren zei ze op een commissievergadering over Afghanistan: “De brief die ons gisteravond is doen toegekomen (…)”.

 

Over Siemon

Siemon Reker (1950, Uithuizen) was hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen tot aan zijn emeritaat in 2016. Eerder was hij onder meer streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen en actief in de journalistiek (Nieuwsblad van het Noorden, Radio Noord). Publicaties staan onder het kopje C.V.
Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.