Als Van Dale een woord of uitdrukking informeel noemt, is het onparlementair om dat of deze te gebruiken. Dat kan mettertijd veranderen: vanaf de flanken begint informeel Nederlands te klinken en daarna verbreidt het zich al dan niet over een groter deel van de Tweede Kamer. Neem nu eergisteren de uit het hoofd gedebiteerde bijdrage van Lilian Marijnissen (SP) bij het Formatiedebat:
• Er gebeurt momenteel helemaal geen zak om de wooncrisis aan te pakken.
• Er gebeurt op dit moment geen zak.
• … ook aan het aanpakken van die ongelijkheid gebeurt geen zak.
Van Dale rangschikt geen zak inderdaad onder niet-fatsoenlijke taal (want het is een verkorting van balzak). Van de kant van de flanken in de Tweede Kamer is het vooral te horen, tegenwoordig allereerst de SP.
Het “andere geluid” dat de SP voor de komende periode aan het eind van Marijnissens bijdrage aankondigde mocht rekenen op een zichtbaar enthousiaste reactie vanaf het voorste bankje van de VVD-fractie. Daar zat Mark Rutte zich er op te verheugen. “Hoe langer het debat duurde, hoe meer collega’s Rutte aan het lachen kreeg – óók Sylvana Simons van BIJ1 en Jesse Klaver van GroenLinks”, schreef de NRC gisteren in een terugblik. Maar wat riep Rutte (“Elke seconde, elke minuut, elke tien minuten en elk uur van mijn tijd (bezig met) het bevorderen van het tot stand brengen van een kabinet”) naar hen of naar Marijnissen? Dat konden we niet horen.
Wat Geert Wilders (PVV) naar de voorzitster riep toen ze hem na het verbruik van het maximale aantal van drie interrupties+vervolgvraag niet opnieuw tot de microfoon toeliet, dat konden we niet horen. Dat werd pas kort daarna publiek toen Mark Rutte (even met voorrang) het woord kreeg en tegen de voorzitster zei: “De heer Wilders riep u voor dit deel van de Kamer duidelijk hoorbaar toe: corruptie.” Dankzij de interruptie van de VVD-fractieleider kwam het in de Handelingen. Wij konden het niet horen en ook de stenografen zitten er niet op hun vanouds vertrouwde plek op de neus bij. (Vergelijk een van de eerdere stukken hierover.)
Volgens het verslag van de NRC zei Rutte net voordat zijn wolkgenoot Wopke Hoekstra (CDA) naar het spreekgestoelte liep: “Dan nu een mooie toespraak over nieuw leiderschap.” Hoe heeft de NRC dat gehoord? Op de perstribune? Het staat niet in de ongecorrigeerde weergave van de vergadering.
Ik had gehoopt dat de stenografen in dat nieuwe, tijdelijke onderkomen van de Kamer aan B67 (dat toch een beetje DDR aandoet) weer namens ons allemaal en ten behoeve van de geschiedenis in de centrale driehoek van Presidium, Vak-K en interruptiemicrofoons gepositioneerd zouden zijn. Als dat het geval was geweest, zouden we vollediger deelgenoot zijn geweest van het Formatiedebat dan nu het geval was. Hoe meer grappen Rutte daar in de plenaire zaal maakt (nog eens: “Elke seconde, elke minuut, elke tien minuten en elk uur van mijn tijd (bezig met) het bevorderen van het tot stand brengen van een kabinet”), des te groter is het belang om zijn humor rechtstreeks te kunnen volgen en daarom moet die akelig lege driehoek daar in het centrum weer gewoon gevuld worden door onze verslagleggers.
Hebben geïnteresseerde burgers daar geen zak (zoals de SP graag zegt) mee te maken?
Geen bal? (in de woorden van Van Haga, Wilders)
Geen snars? (Renske Leijten)
Geen moer? (staatssecretaris Blokhuis)
Het zijn openbare vergaderingen en dus hebben we daar álle zak mee te maken, álle bal, álle snars, álle moer.
