Door het familiebericht in het Dagblad van het Noorden (24.12.2021) was ik verrast: Jan Klompsma is overleden. De verrassing betrof de boodschap en de plek, op de website van de regionale omroep van Groningen had ik het eerder verwacht. Daar immers was Klompsma nog als student economie begonnen als verslaggever, daarna eindredacteur Groninger Programma en nog hoger. Ik schrijf het uit de losse pols, zonder verdere studie, onder andere op basis van wat hij me heeft verteld. Van het Martinikerkhof ging hij naar de VPRO om er baas van de radio te worden en daarmee lid van de directie van deze omroep. Plotseling had hij genoeg van Hilversum en werd bijkantoorhouder van de RABO-bank op Schiermonnikoog. Was tegelijkertijd jaren actief in de gemeentepolitiek en toen besloot hij te solliciteren naar een burgemeesterschap aan de wal. Hij kwam ver, maar de minister van Binnenlandse Zaken (Max Rood) vertelde hem dat het een vrouw moest worden en zo verhuisde Jan Klompsma enkele jaren later via Leens ambteloos terug naar zijn geboortedorp Middelstum.
Wat hij aan het Gronings heeft gedaan is niet weinig. In mijn Biografie van het Gronings noem ik hem op allerlei plaatsen, zijn houding tegenover het dialect van zijn geboorteprovincie was lange jaren bepalend voor de attitude van de regionale omroep op dat onderwerp. Dat is inmiddels verleden tijd, maar daarover mogen anderen schrijven, net als over wat Klompsma allemaal heeft gedaan met pen en stem.
Toen ik in 1984 streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen werd, kreeg ik een zelfstandige baan maar daarnaast een klankbord in de vorm van een royaal samengestelde Begelaaidenskemizzie. Misschien had Gedeputeerde Beukema vertrouwen in me en vond hij zo’n grote groep eigenlijk niet nodig, maar op deze manier waren veel organisaties eingebunden zou men in de Duitse politiek zeggen. Op de lijst van commissieleden stond Jan Klompsma, dan nog woonachtig op Schiermonnikoog. Hij meldde zich nimmer, kwam dus ook niet naar vergaderingen en zo kon het volgende gebeuren.
Met het gezin hadden we een zomervakantie op Schier, het zal 1985 geweest zijn. Ik liep met een van de kinderen (3 of 4 jaar oud) op de Middenstreek en we praatten kennelijk zodanig verstaanbaar Gronings, dat een man die ons voorbij fietste daar een opmerking over maakte. Ik riep terug: “Der binnen nog gonnen dij t zulfs gewóón doun!” Er zijn nog mensen die in hun eigen moedertaal met de kleine kinderen praten. De man draaide zich om en riep nog luider mij verbeterend: “Nait zulfs, allerdeegs!” Ik had allerdeegs moeten zeggen en niet zulfs, ik wist op datzelfde moment: dit moet Jan Klompsma zijn. Ik zocht zijn adres (iets met een bloemennaam erin) en belde hem op, kort daarna zat ik bij hem en Hermien aan de koffie.
Toen we later een keer voorafgaand aan een interview in de studio van Radio Noord zouden lunchen en ik ons iets haalde, vroeg ik: “Melk of karnemelk?” Jan zag zijn kans schoon en riep met luide stem: “Zoepen!” Vele malen belde hij – inmiddels weerom in Middelstum – om observaties door te geven (hij hoorde bijvoorbeeld iemand zeggen “mien woagen is totoal lös”, een vertaling van total loss) of kritiek op wat hij nu weer in het dorp of in media had gehoord of gelezen. In een van onze latere contacten kwam hij voor het eerst met een verrassend compliment: Iemand als jou hadden we in Groningen enkele tientallen jaren eerder moeten hebben.
Jan is op 21 december j.l. overleden in Winsum.
P.S. Bij het verzenden van de tweet die op deze bijdrage attendeerde, was ik onzorgvuldig: ik schreef eerst vooral en wijzigde dat in bovenal, maar het resultaat werd onbedoeld bovenalal. Excuus.
Aanvulling 26.12.2021: Een van de kinderen van Klompsma twitterde een reactie. Dank langs deze weg én gecondoleerd.
Aanvulling 27.12.2021: Een paar schermafbeeldingen van de uitvaartplechtigheid van Jan Klompsma. Lianne Abeln zong, Rik Zaal sprak.
