Boris Johnson schoot even verrast naar voren toen de verslaggever hem vroeg of hij betrokken was geweest bij de evacuatie van huisdieren rond de val van Afghanistan. Wát? Johnson kan prima acteren en speelde verrassing. “That is, is total rhubarb”, zei de Engelse premier. Hij had grote bewondering voor wat het leger had gedaan, hij had zich erbuiten gehouden. Niet veel later benadrukte hij, dat het leger juist altijd had duidelijk gemaakt dat mensen vóor moesten gaan.
Dat was een interessante aanvulling, kennelijk wás het transport van dieren uit Kabul een punt van overleg geweest. Dat klopte dan met een mail van een van Johnsons naaste assistenten op 10 Downingstreet waarin daarover een opmerking gemaakt was, naar ze schreef in opdracht van the boss.
Wat betekent het als in het Engels gezegd wordt dat iets total rhubarb ‘volslagen rabarber’ is? Het is nieuw Engels, probeer het ‘es in LexisNexis te vinden vóór 2022! Toen ik het fragment voor het eerst zag en hoorde, 28.01.2022, kwam het voorbij in een bijdrage van BBC-verslaggever Iain Watson. Die zei lachend dat total rhubarb bij zijn weten géén synoniem was voor een ontkenning maar ‘rommel’ betekende. Sky News informeerde voor de goede orde zelfs naar de exacte betekenis bij digital minister Chris Philip, die zei: “I think he meant that the allegation was not true.” I think.
Hoe zou de visie hierop van Johnsons Nederlandse ambtgenoot zijn? Yes, Prime Minister?
Op de middag van diezelfde vrijdag de 28ste meldde Mark Rutte zich om kwart over 4 op Nieuwspoort. In feite kwamen er twee onderwerpen aan de orde: de situatie rond Oekraïne en Soumaya Sahla. De reis van de komende week naar Kiev moesten we los zien van de spanningen, dat bezoek was al lang gepland. Opmerkelijk, hoe vaak een politicus als Rutte dat benadrukt. We moeten ook niet denken dat uit die reis onmiddellijk deliverables komen. Tegelijkertijd moet Moskou zich verdomd goed realiseren dat we dreigen, “over een breed front te retaliëren”. De laatste tijd komt dat Engelse woord voor ‘vergelden’ net als zware retaliatie veel voor in de uitingen van Rutte, opmerkelijk veel.
Bij de aanstaande buitenlandse reizen vindt er dus vooral overleg plaats en om compare notes te doen met collega’s. Zo verstond ik het maar misschien wisselde ik niet snel genoeg van Nederlandse naar Britse oren of andersom.
Het tweede deel van de persconferentie van de Nederlandse premier ging over een kwestie van de VVD, toevallig de politieke groepering waar de premier partijleider van is. Zou dat voorwerp geweest zijn van de vrijdagse beraadslaging in Rutte-IV? Over de rol van Soumaya Sahla binnen de VVD was Geert Wilders bij het debat over de regeringsverklaring begonnen, hij voelde zich door deze gestrafte terroriste onveilig. Rutte greep in zijn dubbelrol weer tweemaal naar het Engels bij de beantwoording van vragen door De Telegraaf en RTL: de verhoudingen met Wilders noemde hij peculiar, mevrouw Sahla had haar leven na de uitgezeten gevangenisstraf dedicated aan enzovoort enzovoort (sorry: et cetera et cetera). Even later corrigeerde Rutte zich nog juist op tijd toen hij wilde reppen van “sociale maatregelen”, een begrip dat hij even daarvoor in het Engels met het woord social was begonnen. Rutte gebruikte ook nu weer het werkwoord triggeren dat inmiddels geslaagd is voor het Nederlandse inburgeringsexamen.
Geldt dat ook voor speculeren op (in plaats van over), zoals het in het Engels gebruikelijker is to speculate on of upon is dan speculate about? Eerder ging het hier al eens over de kwestie van de dan (the then prime minister Tony Blair was questioned by police over the cash for honours scandal). Dan in de verrassende rol van bijvoeglijk naamwoord zoals Rutte in deze persco sprak van de dan tegenstander.
Nog meer Engels in een Nederlandse jas was de sine qua non waar de premier van sprak. Op het gymnasium moet hij geleerd hebben dat wij het hebben over een conditio sine qua non, maar het Engels laat het eerste zelfstandig naamwoord weg en maakt van de resterende drie woorden samen op hun beurt een substantivum: bv. Proportionality is the sine qua non of a just sanction.
Een spontane persconferentie van de Nederlandse minister-president Rutte is zó doordesemd van openlijk en verborgen Engels (overt en covert), dat juist hij geroepen lijkt om zijn licht te laten schijnen over dat product uit de groentetuin van zijn Britse collega, rhubarb. Klinkt naar rubbish en geeft daar allicht een knipoog van verstandhouding naar.
P.S. Bij het voorbereiden van de tweet waarmee op deze bijdrage geattendeerd wordt, realiseerde ik me een mate van ergernis over dit aspect van de taal van Rutte, dit pedant strooien van allochtoons door het Nederlands. Waarom eigenlijk? Borisje spelen? Internationaal een partijtje mee willen blazen? Hou daar aub mee op, meneer Rutte. Stop it, please.
Aanvulling 31.01.2022: Het duurde even voordat de integrale persconferentie via youtube.com bereikbaar was.
Aanvulling 21.02.2022: Zie hier voor een nieuw overzichtje van het Engels en het soms half Engelse Nederlands van de premier n.a.v. diens wekelijkse persconferentie van 11.02.2022.
