Ze belanden lang niet altijd in de Handelingen, want tussen de uiting en de notulering zit de stenograaf van de Dienst Verslag en Redactie. Die heeft ervaring, een zekere kennis van het Nederlands en een beperkte hoeveelheid tijd. Daarin kan hij/zij nadenken over wat een woordvoerder uit de Kamer of namens het Kabinet heeft gezegd, desgewenst bronnen erbij pakken of bij derden te rade gaan.
Denk aan dat bijzondere moment buiten Binnenhof en vervangende vergaderruimte van B67, daar op een plek in Den Haag waar premier Rutte een afspraak met NOS en RTL had geregeld. Segers (ChristenUnie) had bekend gemaakt dat zijn partij niet zou gaan deelnemen aan een kabinet Rutte-IV na de kwestie van het “functie elders”. Rutte had in een vroege fase van de formatie naar eigen zeggen niet over Pieter Omtzigt gesproken, hij bleek kort erna uit de verslagen juist over de (toen nog) CDA’er te zijn begónnen. Zie de aanvulling bij een stukje in een zomerserie over taalsmeedsels. Wat zei de premier tegen de twee parlementaire journalisten, hij kwam eraan gefietst op de zaterdag tussen Goede Vrijdag en Pasen, muts op want het was nog vroeg in april: “dat laat me niet onbetuigd”.
De premier en VVD-voorman weet gewoonlijk heel goed welke woorden hij kiest, heeft ze voorbereid, geoefend zelfs, maar op zo’n stille, vrije zaterdag kan dat er bij ingeschoten zijn. Hij bedoelde ‘het laat me niet onberoerd’, hij zei in plaats van dat laatste woord onbetuigd. Dat liet een groepje ex-toppers uit de VVD rond Rutte niet: zij schoten Mark op dezelfde dag te hulp met een reeksje aanvallen op Gert Jan Segers. Misschien heeft dat de totstandkoming van Rutte-IV gered.
Wie een debat volgt, kan soms zulke taalstaaltjes horen. De afgelopen maanden noteerde ik onder andere de partiële citaatjes hieronder – uitleg en bron laat ik achterwege. Het kan ons allemaal overkomen en zeker als we in een situatie verzeild raken dat we iets officieel onder woorden moeten brengen en ons bewust zijn van de formele setting en dan nét even een variant van het Nederlands spreken die we normaliter kunnen voorbereiden voor een geprinte versie. Contaminaties kunnen we vooraf nog juist deleten, zoals ik foutjes hier achteraf kan repareren…..*)
Geniet!
• …. onder ogenschouw nemen….
• …. als ze daar met heug en meug gaan zitten….
• …. dit doet gestand aan onze beloften….
• …. op z’n voegen staat te trillen….
• …. heeft zich ervan vergewittigd….
• …. doet dit gestand aan z’n beloften….
• …. daar was onze aandacht op ingericht….
• …. dingen die voor onmogelijk werden geacht….
• …. tot nadere orde….
• …. is het gedienstig deze week te stemmen….
• …. artikel 1 van de Grondwet ziet toe op….
• …. dat gaat me diep aan het hart….
• …. dat ik me daar verre van werp….
*) Ik heb inmiddels dabat > debat en voorkomen > overkomen gecorrigeerd.
