Wil ik met het woord pleeboy geassocieerd worden? Nee, maar toch moet het er hier even over gaan en het is buiten dit blog niet de eerste maal dat ik er aandacht voor vraag. In een dialect-enquête in het Nieuwsblad van het Noorden in 1997 legde ik de deelnemers een paar aparte slotvragen voor. De verder ongestuurde allerlaatste vraag was welke betekenis de deelnemers toekenden aan het woord pleeboy (let op de spelling!). Een paar maanden later schreef ik in de krant wat de uitkomst was: weliswaar net zoals in Van Dale betrof het een stander voor closetrollen, maar daarnaast heel wat aanduidingen voor bijvoorbeeld iemand die beroepsmatig met toiletten bezig was (schoonmaker, oppasser) en maar liefst een derde van de deelnemers antwoordde met het begrip ‘wc-borstel’.
Dat er 155 mensen met dat antwoord op de proppen kwamen, leek mij voldoende reden om er de redactie van Van Dale op te attenderen. Ja, het was overtuigend was het antwoord van die kant, als u ook nog een schriftelijk bewijs hebt, dan is dat een doorslaggevend argument.
Dat schriftelijke bewijs bezat ik niet, maar ik begreep uit de reactie van Van Dale intussen wél hoe moeilijk zo’n woord als pleeboy het had om in het woordenboek te komen: hoe in vredesnaam kan een dergelijk woord gedurende enige tijd regelmatig worden aangetroffen in het taalgebruik van wat de spraakmakende gemeente genoemd wordt, schrijvers, onderwijsmensen, journalisten, politici en radio- en televisiemakers? In plaats van het doorslaggevende bewijs aan te dragen, keek ik in iedere nieuwe druk vrijwel het eerst naar de pleeboy. De oogst van deze week: het woord staat er in de zestiende uitgave ongewijzigd in …
Anders dan in 1997 staan het Nieuwsblad van het Noorden en bijvoorbeeld de Leeuwarder Courant momenteel allemaal digitaal toegankelijk op internet via de site dekrantvantoen.nl en ter gelegenheid van de verschijning deze week van de nieuwe editie van Van Dale zocht ik naar de pleeboy en vond deze advertentie:
Hokatex is later gefuseerd en bestaat niet meer, maar de existentie van de pleeboy in 1982 is nu ook voor iedere kritische woordenboekredactie aangetoond.
Zie ik daar het woord hygiënette staan? Dat kan de redactie in één moeite mee opnemen in de nieuwe druk, naast die twee extra betekenissen (ding en persoon) onder pleeboy.
