Als ik het goed geteld heb, is de uitdrukking met “droge ogen” in dit kalenderjaar tussen de tien en 15 maal in de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer gevallen. We gaan af op de Handelingen en die kunnen we serieus nemen. Het exacte aantal is wat lastig te bepalen omdat de voorzitter net dán een enkele keer tussenbeide komt om erop te attenderen dat er niet met elkaar maar via haar gedebatteerd wordt.
Als voorbeeld van droge ogen deze kwaaie reactie van Jesse Klaver (GroenLinks) tegenover premier Rutte tijdens het debat over de regeringsverklaring van Rutte-IV op 19 januari: “Dit is toch een potje blufpoker, ongelooflijk! Dat je met droge ogen hier, nota bene tegen mij, durft te zeggen dat het hier niet over vermogensongelijkheid is gegaan. Ik was het zelf die als eerste Piketty in Nederland, hier in het Nederlandse parlement uitnodigde …” Ja dat weet ik allemaal wel, zei de premier snel tussendoor, – wat ook niet de bedoeling is maar soms toch mag met zwijgende instemming van de voorzitter.
Hier en daar iets ingekort gaat het verder om citaten als deze, allemaal uit de eerste helft van het kalenderjaar 2022:
• Het is onvoorstelbaar dat de minister-president aan het begin van het debat met droge ogen beweert dat de oppositie van alles wil (….) Vervolgens dragen wij ideeën aan die nota bene uit uw verkiezingsprogramma komen, meneer Rutte.
• hoe kun je nou met droge ogen zeggen “we willen de samenleving opengooien”, door ‘m voor een substantieel deel van de bevolking dicht te houden?
• Om vervolgens een maand later met droge ogen het nieuws te verkondigen dat de reguliere zorg moest worden afgeschaald.
• Ik snap niet dat de heer Jansen hier met droge ogen staat te beweren dat dit met klimaatbeleid te maken zou hebben.
• U houdt hier dus met droge ogen vol dat u niet heeft gesproken over de mondkapjesdeal. Wij weten dat het anders zit.
Volgens Van Dale bestaat er een uitdrukking “dat is met geen droge ogen aan te zien”, omschreven als ‘zonder te huilen, zonder geëmotioneerd te zijn’. Dat geloof ik graag maar dat gaat om kijken en ook nog zonder droge ogen. Ontbreekt in het grote woordenboek de vergelijkbare uitdrukking met droge ogen (die zich daaruit allicht heeft ontwikkeld) in combinatie met beweren, zeggen, volhouden? Daar is de betekenis duidelijk anders.
In de hier bedoelde gevallen is er geen sprake van een emotie maar van iets wat we kunnen uitdrukken met een andere Nederlandse manier van zeggen, namelijk zonder blikken of blozen ‘zonder tekenen van verwarring, verlegenheid of schaamte’. Ongegeneerd! Losgezongen van de werkelijkheid! Met droge ogen beweren en die hele groep van de zogeheten verba dicendi (de werkwoorden die iets in de sfeer van zeggen en beweren tot uitdrukking brengen) komt net als Klavers blufpoker in de buurt van ‘willens en wetens liegen’ maar is daar nog nét een parlementair overkomende variant van. Bruikbaar met zwijgende toestemming van de voorzitter maar op het randje, zou ik denken.
