Vertalen is net als lezen een kwestie van kijken – dat is het vergelijken van beide versies helemaal. Bij het onderzoek op het lijk is in De Hollander niets gevonden in de hals, het strottenhoofd en evenmin in de keel (blz. 112). In de Duitse versie Der Holländer krijgen we een royalere opsomming op Seite 108 met het ontbreken van sporen in of op Hals, Zungenbein, Kehlkopf, en vreemde voorwerpen zijn er ook niet gevonden in Rachen, Kehlkopf of Luftröhre. Deutschland-Niederlande 6-3.
Wie eenmaal op dat “kijken” in De Hollander is gaan letten, ziet hoe vaak dat werkwoord daarin voorkomt. Misschien is het gebruikelijk in een genre als dit, net als in detectives – nooit op gelet. Wat doet vertaler Andreas Ecke met dit frequente kijken van Mathijs Deen? Hij varieert vooral, door werkwoorden als betrachten, schauen (vooral schauen), blicken, sehen, starren, mustern, beobachten, spähen, achten auf en dergelijke te benutten. Verdere variatie: een Blick folgt, hebt, wirft iemand.
Zelf moet Ecke het Nederlandse origineel onder het vergrootglas gelegd hebben en zodanig precies vertaald dat hij toch vrij geregeld voor eigen, kleine, Duitse aanvullingen kiest. Dat is een compliment voor Mathijs Deen. Mij stoort dat niet, ik vind het vooral informatief. Duitse topografische aanduidingen voegt de vertaler toe of preciseert dus, beschrijft het wapen van het Duitse waddeneiland Borkum royaler. Hij verandert bijvoorbeeld ook een kleinigheid als het morrelen met een sleutel (zoals in het origineel op blz. 171) door degene die staat te prutsen eerst een verkeerde sleutel te laten pakken (eveneens S. 171). Op het hotelmenu plaatst hij terloops Raucherlachs als extraatje. Als een agent ergens de auto verlaat, laat de vertaler hem enkele regels eerder een regenjas aandoen dan Deen in het Nederlands had gedaan. In het Nederlands lezen we een keer “op dat moment”, in het Duits ‘een tel later’. Wat bij ons “daags tevoren” was, werd “vor zwei Tagen”. Wederom: komisch!
Afgezien van een aantal tussengeschoven zinnetjes door de vertaler en de correctie van het aantal treden op een vuurtoren (Nederland 315, in Duitsland zijn het er 308), de aanpassing van een recept uit de apotheek of de verandering van de hoeveelheid zandkorrels die opgestuurd worden voor nader onderzoek, – het intrigerendst vind ik de exacte aanduiding van de Texelse boot van de vader van Liewe Cupido vroeger. Het is in de Nederlandse editie TX 13, in de Duitse TX 9. Wat kan daar de reden van zijn?
Die vertaling is iets om nog eenmaal verder naar te kijken.
