Hoe zat dat nog maar, een jaar geleden met die hoger wordende inflatie? Het is een tijdelijk verschijnsel, wacht u maar rustig af. De demissionaire minister van Financiën (Hoekstra) zei het mevrouw Lagarde van de ECB na in de Tweede Kamer op 7 oktober 2021: “omdat de hoge inflatie voornamelijk wordt gedreven door tijdelijke factoren, zoals hogere energie- en grondstofprijzen (….) en tijdelijke knelpunten in aanbodketens. We hebben namelijk vaker momenten gehad dat de gasprijs onverwacht opeens zeer hoog werd en vrij snel daarna weer in elkaar klapte. Dit werd gedreven door het weer, gedreven door de inflatie en gedreven door ontwikkelingen op de internationale markt.” Kom Kees, het is maar tijdelijk. Ga rustig slapen.
Gedreven, gedreven, gedreven, het gaat dan om dit stukje in Van Dale onder het ene van de twee werkwoorden drijven:
Dat oogt allemaal psychologisch, veel psychologischer dan wat de minister zei. Die sprak met een wel sterk door het Engels beïnvloed Nederlands, want de gasprijs wordt driven door het weer, door de inflatie en er waren nog meer factoren waardoor er driven werd. Driven = gedreven in het Nederlands dat Hoekstra sprak maar in dit voltooide deelwoord klinkt het Engels een soort van door – u begrijpt wat ik bedoel.
In de Parlementaire Enquête Aardgaswinning Groningen hoorde ik dat gedreven als achtervoegsel in het verhoor van Albert Rodenboog, vroeger burgemeester van Loppersum. (Ik hoorde een keer dat hij en ik familie van elkaar zijn, maar ik weet niet precies volgens welke lijn.) Wat concludeerde Albert (als hij toch familie is dan gebruik ik zijn voornaam) ná de recordwinning in het jaar ná de zwaarste beving van Huizinge van 2012: “Toen dacht ik: dan hebben ze willens en wetens die 53 eruit gehaald omdat het nog kon. Nou, tjongejongejonge. Toen dacht ik: o, dat was dus de waarheid, het mocht; geldgedreven.” Geldgedreven, begerig, een psychologisch –gedreven.
Hans Roest repte voor de speciale commissie van de Tweede Kamer van aardbevingen en sprak in dat verband van een compactiegedreven proces: –gedreven in een oorzakelijk verband, van het een komt het ander en daar is niets begerigs aan.
In een ander verhoor zei dr. Bernard Dost van het KNMI dat zijn onderzoeksafdeling calamiteitgedreven te werk gaat: gestuurd door waar de ramp zich voordoet. Ook dit calamiteitgedreven klinkt minder psychologisch, eerder feitelijk-praktisch.
Weer in een ander verhoor zei Gertjan Lankhorst over de vraag hoe de verkooporganisatie Gasterra werkte: “Aanbodgedreven betekende (….) dat er grondig gekeken werd wat de mogelijkheden waren van het produceren.” Daarin horen we een economische prikkel: Beuren? Dan pompen!
Voor wie erop let, –gedreven komt toenemend in het Nederlands voor – misschien wordt het tijd dat de redactie van Van Dale het opneemt?
Corona bleek een clustergedreven infectieziekte.
Den Haag houdt van missiegedreven onderzoek.
Er wordt rekening mee gehouden dat bepaald werk meer seizoensgedreven zal worden.
We moeten waardegedreven keuzes maken, kan Tom van der Lee zeggen over onze reactie op de oorlog in Oekraïne. Jazeker, dit –gedreven komt ook buiten de Aardgasenquête voor.
Ik kan me niet zo druk maken over deze nieuwe betekenis van gedreven. Ik zie het als een uitbreiding van de bestaande betekenis, dat is niets bijzonders.
Ik erger me meer aan het anglicisme ‘soort van’ dat het Nederlandse ‘min of meer’ verdringt.