Op de politiek rare zondag die het gisteren was, las ik de eerste helft van het boek van Pieter van Os, Wij begrijpen elkaar uitstekend. De permanente wurggreep van pers en politiek. Dat boek verscheen in 2013, ik kende het niet en ik lees het met veel plezier. Interessante beschrijving van achtergronden van politiek en media. Goed, het dateert van enkele jaren geleden inmiddels, maar misschien is het daardoor extra interessant. Dat zou bijvoorbeeld kunnen gelden voor de onderhand licht veranderde houding tegenover de PVV; Van Os lijkt in 2013 op dat punt feller dan je journalisten nu hoort. Heeft Forum die plek overgenomen en daarmee een relativerende invloed op het bestaan van Wilders en Bosma uitgeoefend?
Van Os is open, allereerst over zichzelf en dat is sympathiek.
Hij is belezen en heeft een stuk van de wereld gezien – dat geeft het boek extra inhoud. Er is kennelijk geprobeerd om het niet wetenschappelijk te laten overkomen, want de geciteerde bronnen worden niet even op een A4tje verzameld en verwijzingen blijven globaal.
De cliffhanger van dit weekend wordt straks het hoofdstuk over De spin, ik heb het hoofdstuk over de leunstoelgeneraals net achter de rug. Daarin biedt Van Os met zoveel woorden excuus aan voor de wijze van citeren van Gerrit Voerman, hoogleraar in Groningen (die mij ook heeft geholpen bij het samenstellen van Dat gezegd hebbend).
Leunstoelgeneraals zijn de wetenschappers die over de politiek meningen hebben en die via media laten horen, bij voorkeur in prettig compacte vorm. In dat kader schrijft Van Os op p. 159: “Voortaan zou ik eerst eens pijlen of erkende geleerden uit de politieke wetenschap dachten wat ik vermoedde dat ze dachten.”
Ik was door het pijlen verrast – peilen moet Van Os bedoeld hebben al was het maar omdat dat vriendelijker en minder dreigend is. Het klinkt identiek, dat is zo. Heeft de uitgeverij Prometheus • Bert Bakker bij de eindredactie een foutje over het hoofd gezien?
Ik houd het voor mogelijk dat de Amsterdamse uitgeverij Van Os’ kopij helemaal niet of hooguit marginaal heeft bekeken: hij was een ervaren journalist met een staat van dienst.
Ik vermoed dat op grond van een eerder foutje (p. 89) waar Van Os zichzelf citeert: Een collega “wijdt haar neergang aan haar eigen optreden – of het gebrek daaraan.”
Maar in de NRC van 22 april 2010 schrijft Van Os het net iets anders over een collega van Mei Li Vos: “(….) de neergang van Mei Li Vos wijt hij aan haar eigen optreden – of het gebrek daaraan.” Daar is het correct om een vorm van het werkwoord wijten te gebruiken. Bij het overtikken van zijn eigen citaat gaat Van Os af op hoe de werkwoordsvorm wijt klinkt, ook kán klinken.
Dat heeft hij niet gezien, de uitgeverij ook niet.
Zoiets gebeurt nogmaals. Op blz. 108 gaat het over journalisten die na een jaar of 30 geen ander werkterrein meer willen dan het Binnenhof. Van Os: “In hen vroedt de angst niemand te zijn als geen weekblad of omroep meer achter ze staat.”
In hen vroedt de angst – bedoeld moet een persoonsvorm geweest zijn van het werkwoord wroeten (spreek uit vroeten). Voor het oor is het opnieuw wel correct, voor het oog niet.
Wij begrijpen elkaar uitstekend. De permanente wurggreep van pers en politiek is interessant genoeg om toen in 2013 op allerlei plaatsen besproken te zijn, dus de kans is groot dat anderen op dit soort foutjes (plus ik vindt) gewezen hebben. Wie eerder was: sorry, ik ken het boek pas sinds enkele dagen en recensies heb ik niet gezien.
Mooi boek, functioneel ook. Het hielp de zondag door toen alleen Sjuul Paradijs (WNL) commentaar wilde geven op de kwestie-Arib en Gerdi Verbeet (bij Buitenhof). Actieve politici hielden zich gedeisd nu de OR het vertrouwen in Bergkamp en de hele politieke top van de Tweede Kamer heeft opgezegd, maar zij zullen deze week de schade inhalen.
Verrassend trouwens, dat Sjuul Paradijs gisteren objectiever overkwam dan Gerdi Verbeet en dat die laatste hoewel PvdA toch weing ophad met de OR.
Aanvulling 14.11.2022: Pieter van Os reageerde direct via Twitter:
OK!, sr
