Een Kamerdebat zit ik vaak te volgen met een notitieboekje binnen handbereik. Het is een handzaam dingetje, alleen vraagt het papier om gebruik met een potlood of balpen, want een vulpen blijft vrij gemakkelijk haken met vlekken als gevolg. Schrijf ik op dit vezelige papier toch met vulpen, dan gebruik ik in dat geval minder vaak verbonden letters.
In de wereld van de basisschool is er veel discussie over de voor- of nadelen van het gebruik van blokletters tegenover verbonden schrift, zelfs binnen Montessori is dat het geval terwijl grondlegster Maria liet beginnen met schrijf-, later kwamen pas de blokletters. Wat zou minister Wiersma (VVD) in zijn ambtsperiode bepleit hebben?
Wat zijn eigenlijk blokletters? Het zijn losse, niet verbonden letters die prima bruikbaar zijn om een papier met open hokjes mee in te vullen. Voor wie anders mocht denken, blokletters kunnen zowel KAPITALEN zijn (upper-case) als lower-case (onderkast). Een blokletter is bij ons niet hetzelfde als een chocoladeletter, eentje die sommige kranten meer gebruiken dan andere en zij allemaal BIJ ERG GROOT NIEUWS.
Dat in Vlaanderen blokletteren gebruikt wordt voor het schrijven van grote krantenkoppen kan dat misverstand met die luide betekenis van blokletter mede in de hand werken.
Simon Carmiggelt schreef in 1972 een Kronkel die op 22 maart van dat jaar gepubliceerd werd in Het Parool, getiteld Voorbij. Daarin komt een Haagse monteur voor die “tegen een zeer Gelders sprekende boerenzoon” zegt: “Jij mot eens ‘n Hollandse krant opvrete, dan ken je prate in blokletters.” Ik neem aan dat de Amsterdammer geworden Hagenaar Carmiggelt bedoelde: ‘jij moet leren duidelijk te spreken dan versta ik het ook’.
Een andere persoon met Den Haag als geboortegrond is Mark Rutte (VVD), hij gebruikt die manier van zeggen met blokletters graag. Daarvan enkele voorbeelden. Dat kan uit de Tweede Kamer zijn:
- (2019) Ja, ik begrijp het allemaal van de heer Kops, maar het is ook wel weer een bijdrage in blokletters (….)
- (2021) Wij praten altijd tegen elkaar in blokletters, en daarom respecteren wij elkaar. (tegen Renske Leijten, SP)
en van persconferenties:
- Dat gaat langs de lijnen van Buitenlandse Zaken, ik heb niet de precieze informatie langs welke technische route dat gebeurt, maar ze krijgen dat van ons in blokletters te horen.
- Hij heeft wel in blokletters duidelijk gemaakt dat hij moeite heeft met de lastenverdeling. En dat snap ik ook (.…) (over president Trump en uit de NAVO willen)
Bij die citaten dacht ik – en bij de andere van Rutte niet minder – dat hij de betekenis ‘helder, duidelijk’ eufemistisch bedoelde. Een indruk van een daverende vuist op tafel kon ik daarbij tot dusver zelfs niet voorkomen, ja, ik dacht dan wel aan wat je over onze record-premier soms leest, dat hij kan ontploffen.
Vandaar dat ik me gisteren bij het lezen van het aftreden van Dennis Wiersma als baas van het Primair Onderwijs afvroeg: zou hij blokletters verkiezen of verbonden schrift?
