Het moet ergens rond het jaar 2000 zijn geweest dat de sfeer rond de baard behoorlijk veranderde. We hadden die onverklaarde uitdrukking om des keizers baard ‘om niets’ en verder was haar rond de kin iets óf van verveling óf van de lange duur. Een onderwerp, een debat met een baard van jaren, nee dat kon zich niet in de populariteit van de spreker verheugen in het parlement. Staatssecretaris Vijlbrief sprak ten tijde van zijn vorige portefeuille in 2021 nog van een dossier met een zeer lange baard. Lange duur, lastig kennelijk ook en vooral verveling oproepend? Dat is dus allemaal nog Nederlandse taal maar er is iets bij gekomen, vanaf grofweg 2000.
Was het wellicht naar aanleiding van de elfde september 2001? Bij de behandeling van de Justitiebegroting voor 2002 en in het bijzonder in verband met de asielproblematiek zei Femke Halsema (GroenLinks) dat een moslimman niet snel gevraagd zou worden, zijn religieus bepaalde baard af te scheren wanneer hij deel zou gaan uitmaken van de rechterlijke macht; maar moesten we daarentegen tegelijkertijd géén hoofddoekjes toelaten?
Man = baard en vrouw = hoofddoekje werden hier misschien voor het eerst in de Tweede Kamer op één lijn geplaatst. De afstand van baarddrager naar aanslagpleger was kort geworden dankzij Osama Bin Laden. Het is enkele jaren later (8 december 2009) niet zeer verrassend dat PVV’er Richard de Mos het met Diederik Samsom (PvdA) aan de stok heeft over de klimaatverandering (waar De Mos namens zijn partij althans dan geen geloof aan hecht maar afstand van neemt) en dat de PvdA-woordvoerder hem spottend voorhoudt: “Was het de PVV al opgevallen dat het alweer een paar dagen beter weer is sinds die allochtoon met baard en rode djellaba samen met zijn allochtone knechten weer is teruggekeerd naar zijn thuisland Spanje? Ik bespeur hierin toch een link met klimaatverandering en Kamervragen zijn vast in aantocht. Het kan altijd nog gekker.”
De Mos op zijn beurt trekt in 2011 van leer bij de geplande ontpoldering van de Hedwige: “De enige die daar blij van wordt, is iemand met een groene broek, geitenwollen sokken, een baard tot aan zijn knieën, een strooien hoed en in zijn hand een verrekijker, jawel, iemand van de Vogelbescherming.” Bij een baard met een zekere lengte wordt snel een beschuldigende vinger gebruikt. De baard lijkt mannelijke binnen- en buitenlanders te verdelen, ook meer of minder links geöriënteerden.
Tegelijkertijd zijn er bekendere Nederlandse mannen met voornamen als Willem Alexander, Hugo en Wopke die hun baard enigszins laten staan en daar commentaar op krijgen, merendeels positief. O, o, die baarden, die baarden.
Heel toevallig kwam ik in dit verband via LexisNexis taal op het spoor die ik voordien niet kende. Paar voorbeelden:
• “De triomf van Richard Krajicek op Wimbledon heeft al een baard van bijna twee maanden, maar gisteren werd Nederlands beste tennisser in Den Haag nog eens in de bloemetjes gezet.”
• “De laatste grote supportersrel rond Oranje heeft een baard van bijna negen jaar, het beruchte bom-incident bij de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Cyprus in Rotterdam.”
• “De Bossche kerstmarkt heeft intussen een baard van tien jaar. Negen keer was de Markt plaats van handeling, in 1996 zal dat de Parade zijn.”
• “Maar Bergkamp kwam sinds het WK van 1994 niet verder dan een penaltygoal voor het Nederlands elftal en de laatste interlandtreffer van Ronald de Boer draagt alweer een baard van elf maanden.”
“• Terwijl de verkiezingen al een baard van vijf weken dragen, is de strijd om de stemmen in Heesch ontaard in natrapperij.”
Het gaat om Nederlands en alle voorbeelden stammen uit het Brabants Dagblad dus uit Noord-Brabant. Daarbij betekent een baard van + (tijdsbepaling) ‘daterend van zoveel (tijdsbepaling) geleden’. Dat betreft in de krantenpraktijk vooral taal van sportjournalisten maar niet bij uitsluiting. Brabants Nederlands, maar een doodenkele keer is er een vergelijkbare tekst in een aanpalende regio vindbaar.
Hieronder vanaf de departementale website gekopieerde afbeelding van de ons innemend aankijkende minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening die een heel wat duidelijker baard heeft tegenwoordig dan zijn partijleider Wopke Hoekstra. Hun beider ministerschap heeft overigens een baard sinds 10 januari 2022.
