IN HET NIEUWS is Ton Elias, Kamerlid sinds 2008 voor de VVD. Hij heeft dezer dagen te horen gekregen dat daaraan een einde komt in 2017, want zijn partij wil hem niet op de nieuwe kandidatenlijst plaatsen. Wat de achtergronden daarvan zijn, lijkt zelfs voor Elias zelf onduidelijk – er is sprake van vijandschap.
TON ELIAS (fragment website)
Als ondervoorzitter van de Tweede Kamer valt Elias op door zijn zelfverzekerde houding. Is de indruk juist, dan klinkt dat door in zijn toch wat deftige taalgebruik op de voorzittersstoel in deze trant: “Ik dank de minister voor zijn aanwezigheid en zijn luisterend oor. Wij beogen volgende week zijn beantwoording te krijgen.” Elias heeft een parlementair-journalistiek verleden. Dat kan aan zijn zelfverzekerdheid bijdragen, het zal ook veroorzaken dat hij bovengemiddeld aandacht heeft voor de politiek-geïnteresseerden op de tribune of via de buis. Spreekt iemand al te technisch, dan zal hij ingrijpen en op bijvoorbeeld het vermijden van afkortingen aandringen.
Toen Ton F. van Dijk Elias eind 2015 aanviel op ontvangen giften, reageerde deze onaangenaam getroffen op dit “stalken”. Zijn brief aan Van Dijk plaatste hij op z’n eigen website – daarin kwam het verwijtende punaisezoeker voor. Dat komische en tegelijk buitengewoon ongebruikelijke woord betekent hetzelfde als mieren- of kommaneuker, azijnpisser e.d. Van Dale meldt voorts de varianten punaisepisser, punaisezeiker en punaisepoetser.
Elias’ partijgenoot Charlie Aptroot gebruikte het in de Tweede Kamer toen het over een Wijziging van de Mededingingswet ging (15.06.2006). Aptroot was verbijsterd en verontwaardigd – dat waren zijn woorden – over het feit dat de Mededingingsautoriteit NMa het aan de afdeling tweewielerbedrijven van de BOVAG niet toestond “voor de bij deze vereniging aangesloten kleine ondernemers jaarlijks te berekenen wat de kostprijs van een uur fietsherstelwerk is.” Daar is sprake “van onnodige bemoeizucht, van punaises poetsen”, aldus Aptroot.
Als ik het goed zie, was dat de tweede maal in de geschiedenis dat deze omschrijving in de Tweede Kamer viel. In juni 1995 was het bij een debat over een Europese Top een geprikkelde minister-president Kok (PvdA) die CDA’er Van der Linden toevoegde: “Het is punaises poetsen wat u doet.” (20 december 1995)
P.S. Op 21 oktober 2018 toegevoegd op de dag na Koks overlijden:
Wim Kok fietsend naar Torentje (NOS)
Oud-minister Gruijters sprak verwijtend tegen Klaas de Vries als voorzitter van de enquête naar Bouwfraude (1988) tijdens het verhoor (en tot grote hilariteit van het toenmalige journaille): “U kunt hier met uw commissie wel braaf punaises zitten poetsen, meneer de voorzitter, maar u vergeet de kist.”
Zowel dat moment als de gebezigde uitdrukking zijn mij sedertdien bijgebleven.