Volstrekt (stond eerder in dit blog) hoort bij de meer gebruikte woorden van Rutte. “Het is een van die vele voorbeelden die lijken bij te dragen aan een sterkere manier van zeggen. Ze vergroten de overtreffende trap: als het nog niet bestaat, zou dan daarvoor het begrip absolutisme passen?” Hetzelfde geldt bijna vanzelfsprekend voor absoluut, door de minister-president nog enkele tientallen malen vaker gebezigd dan volstrekt. Gebruikt Rutte het woord zó vaak? “Absoluut” kunnen we daar op antwoorden, wat in eenvoudiger Nederlands ‘jazeker’ is – aanvankelijk met een dubbele streep eronder, maar dat blijft bij geregeld gebruik vanzelf achterwege. En absoluut ís bij de minister-president een inflatoir begrip.
In normaal Nederlands komt absoluut geregeld voor in combinatie met en in tegenstelling tot relatief. Ook in het Nederlands van Mark Rutte is dat het geval. Hij sprak in het begin van het eerste naar hem genoemde kabinet over omvangrijke ombuigingen: “Wij hebben besloten om 18 miljard, dat is een ongekend groot bedrag zowel relatief als absoluut, om te buigen, vergelijkbaar met de ombuigingsdoelstellingen van Lubbers I en dat was eigenlijk tot nu toe het kabinet wat de grootste ombuigingsoperatie doorvoerde in Nederland.” Wat in absolute zin “ongekend” was bleek minder dan twee jaar later ten tijde van Rutte-II niks voor te stellen, zó betrekkelijk zijn dingen en uitspraken in de politiek.
Tijdens Rutte-I was er veel te doen over het financieringstekort en over Europese regels die dat moeten beteugelen. Iemand die de moeite neemt om het exact na te gaan, komt misschien tot de conclusie dat het woord absoluut ondanks de korte zittingsduur in de periode van 2010-2012 zelfs in absolute aantallen veel is gevallen. Haalde het kabinet een meerderheid bij de kwestie van een missie naar Afghanistan? Daarover wilde de premier absoluut niet speculeren, hij had absoluut geen zekerheid. Nederland was naar hij de journalisten verzekerde niet gewoon triple A, we waren absoluut triple A in de ogen van de financiële markt. Wij hier hebben ook absoluut het beste pensioenstelsel van de wereld, daarvan is Rutte absoluut overtuigd, absoluut zeker. Wie erop let, merkt hoe leeg het begrip absoluut aan het worden is: waarom anders moeten woorden en woordcombinaties die op zich hun mannetje staan (noodzakelijk, zekerheid, start, randvoorwaarde, acceptabel, overtuigd, ja zelfs nul, commitment, cruciaal, eerste doel, eerste prioriteit ja topprioriteit) nog versterkt worden door er met de vuist op tafel absoluut of absolute vóor te plaatsen?
ABSOLUUT (Google-afbb.)
ABSOLUTELY (Google images)
Onderstrepingen als volstrekt en absoluut zijn onderdeel van een klein maar graag benut groepje woorden die Rutte veel gebruikt. Echt als meest gebruikte bijwoord hoort daar ook bij, net als helemaal. Nu is die laatste inhoudelijk misschien nog het onzichtbaarst, de andere drie dragen zo te zien duidelijker constante kenmerken:
- echt betekent ‘geloof me, ik méen het’
- volstrekt is een formeel ‘ik weet het zeker, dit is mijn eindoordeel (althans nu)’
- absoluut wekt meer de impressie van een ‘afstandelijker onderstreping’
Emoties en zaken in het nieuws die hij hóogst ernstig neemt (aanslag Breivik, zomerrellen jongeren in Engeland, dodelijke incidenten in Afghanistan, voetbalgrensrechter gedood, Oudejaarsrellen, het redden van de SNS-bank, de humanitaire ramp in Syrië, impressie van vrijstaat in Schilderswijk, de MH17, integriteit Mark Verheyen (VVD), discriminatie allochtonen, Politionele Acties in Indië, Russische vliegramp boven de Sinaï, aanrandingen in Keulen, humanitaire noodsituatie in Griekenland, moord op Jo Cox, dood Mitch Henriquez, naar India ontvoerd Amsterdams meisje, geroofde marinewrakken bij Indonesië, noodkreet medewerkers COA) brengt de premier in het algemeen het gauwst onder woorden met het oordeel verschrikkelijk hoe verschillend de onderwerpen ook zijn. Niet zelden wordt er overigens kort daarna weer verschrikkelijk hard gewerkt aan de oplossing van deze of gene kwestie.
Kan Rutte dit emo-woord verschrikkelijk nog versterken, is dat mogelijk? Ja, maar hij doet dat relatief zelden. Hij spreekt dan van “iets onuitspreekbaar verschrikkelijks”, “echt verschrikkelijk”, “helemaal verschrikkelijk”. Hier ziet hij af van volstrekt (te formeel) en van absoluut eveneens: te afstandelijk.
P.S. In de bijdragen van veel parlementariërs komt absoluut geregeld voor. Een komische indruk wekt het, wanneer tijdens de Regeling van werkzaamheden door verschillende partijen “steun” wordt uitgesproken voor een bepaald verzoek waarna een volgende spreker in de vergrotende trap bijval betoont met “absoluut steun”. CDA-kamerlid Martijn van Helvert is in dit opzicht topscorer.
