Bij de onderstrepers binnen de taal van Mark Rutte hoort zonder twijfel ook het woord totaal. De minister-president gebruikt het zo te zien in drie contexten. Daar is natuurlijk eerst de neutrale:
- “als je kijkt naar de totale schuld in Nederland” (PC 26.11.2010)
- “een tweede Grieks steunpakket van in totaal 130 miljard” (PC 09.03.2012)
- ” al die zaken passen in het totale pakket om (…)” (PC 16.05.2014)
Totaal is hier letterlijk het geheel, de uitkomst van een optelling.
Terwijl volkomen vaak positief is in de taal van Rutte (“Daar hebben ze volkomen gelijk in”, “u heeft volkomen gelijk”, “Ik ben het volkomen met Balkenende eens, normen en waarden is wat ons bindt in dit land”) is totaal als nadruks-element bruikbaar in een veroordelende sfeer. Dat is de tweede context:
- “Denk je nou werkelijk Ron [Fresen SR] dat ik bij iedere gladiool in dit land, die totaal matteklap is, langs ga (…)”(PC 27.05.2016)
- “totaal afwijzen de bizarre foute, maatschappelijk verwerpelijke neiging tot discriminatie”(PC 09.09.2016)
- “de totale overfocus op zwarte piet en nu op de rechtszaak Wilders” (PC 09.12.2016)
Er bestaat daarnaast nog een middenpositie tussen neutraal-rekenend en negatief-veroordelend in het gebruik van totaal, kijk naar deze citaten:
- [over de mediastilte bij Rutte-I] “Ik hoop dat we zo snel mogelijk hier van af zijn en dat ik mijn totale openheid die ik altijd met u betracht, zoals u weet – volkomen openheid – ook in de toekomst weer gewoon kan gebruiken” (PC 13.04.2012)
- [Tegenover Frits Wester] “u weet, ik probeer altijd totale openheid met u te hebben over alle dossiers zonder uitzondering, compleet” (PC 16.05.2014)
- [Ron Fresen wil graag een antwoord op een vraag] “Ja, u weet dat ik dat bijna ook altijd doe vanuit mijn behoefte aan totale transparantie met u.” (PC 24.04.2015)
Dat is Mark-tongue-in-cheek-Rutte en hier niet voor het eerst, vergelijk Alerteren, Wirtschaften, Teugen en Kond. “Totale openheid, transparantie, compleet, zonder uitzondering” zéggen, maar iedereen weet dat het tegendeel bedoeld is: ik zeg alleen wat ik kwijt wil en niet meer.
Afwijzend en komisch komen samen in de reactie op de vraag van Jos Heymans (RTL 5 februari 2016) of de premier z’n speech voor het Correspondents’ Dinner al klaar had: “Meneer Heymans, ik ben in permanente totale paniek. En als suggesties hebt voor grappen over uw collega’s, of wellicht zelfs geheel onverwacht over een enkele politicus, alsjeblieft stuur ze toe.”
CORRESPONDENTS’ DINNER (MEDIA COURANT)
In 2017 heeft Rutte meer tijd voor de conference: het diner vindt niet in februari plaats maar is uitgesteld tot na de verkiezingen.
P.S. Dit is het 99ste stukje in de afdeling Taal van Rutte. Maandag volgt voorlopig de laatste bijdrage, nummer 100. Aanstaande maandagavond en op nog twee avonden is er aandacht voor Rutte en politiek debatteren in het algemeen in een serie van Studium generale Groningen, SGG.
