IN HET NIEUWS is deze zomer de Japanse duizendknoop. NRC Handelsblad schrijft vandaag: “De Japanse duizendknoop kostte het VK alleen in 2010 al 165,6 miljoen pond, staat in meerdere rapporten” en er is sprake van een enorme waardedaling van huizen als gevolg daarvan. Dat checkt de NRC bij een specialist aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ik citeer twee zinnetjes uit de NRC:
- “De informatie over waardedalingen van huizen in het VK is anekdotisch”, laat Rob Leuven, hoogleraar invasiebiologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, ons per e-mail weten.
- Volgens hoogleraar Leuven spelen daarnaast ook herstelkosten en kapitaalverlies bij een langere verkooptijd een rol in waardevermindering.
Dr. R. Leuven is sinds 1 maart hoogleraar invasiebiologie in Nijmegen; daar en elders zal hij sindsdien in de overzichten te boek staan als “Prof. dr. R. Leuven”. Hij kan dan aangesproken worden met “professor”, zijn eerste titel luidt “prof.” en hij is “hoogleraar”. Hij kan ook professor als beroep opgeven, maar het gebruikelijkst is hoogleraar.
Er zijn sferen waarin het beroep een titel bij zich heeft: degene die te boek staat als predikant zal “dominee” genoemd worden en daarom Ds. voor zijn/haar naam hebben; bij medici hangt het er een beetje van af, maar ook daar is er onderscheid tussen de beschermde aanduiding Arts en de aanspreekvorm “dokter”. Domine is de aangesproken persoon van dominus ‘heer’, dokter is de afgesleten uitspraak van doctor ‘geleerde’.
Dominee Jansen en Dokter Pietersen zullen in de NRC niet zonder meer als “Predikant Jansen” of “Arts Pietersen” opgevoerd worden zoals in het geval van “Hoogleraar Leuven” – er is dan iets extra’s nodig in de sfeer van kleinere of grotere voor- of nabepalingen. “Volgens predikant Jansen spelen daarnaast (….)” of “Volgens arts Pietersen spelen daarnaast (….)”, nee – nimmer. Nóg niet. Maar bij de hoogste universitaire titel is de aanduiding alom aan het veranderen. Een aantal jaren geleden (toen een aantal jaren nog niet bezig was een aantal jaar te worden) zou Rob Leuven als prof. dr. R. Leuven in de NRC aangehaald zijn en zeker niet als “Volgens hoogleraar Leuven spelen daarnaast (….)”.
NRC 11.08.2017 (fragment)
Het is talig gezien een beetje een complexe knoop die op dit terrein ontward moet worden, maar deze verandering van het Nederlands is wat minder bedreigend dan de komst van de Fallopia japonica. Daar schreef de NCR op 9 maart 2010 over: deze is al in de 19de eeuw als sierplant naar Europa gehaald.
(Over dit onderwerp schreef ik eerder in zogeheten TIM-tekstjes voor het BGTC van de Rijksuniversiteit Groningen, d.d. 28.04.2014 en 05.12.2014.)
Aanvulling 25.11.2017: De nieuwe minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Sigrid Kaag, sprak op 08.11.2017 een parlementariër blijkens de voorlopige Handelingen op deze indirecte manier aan: “Zoals Kamerlid Diks weet”. Het Kamerlid-zijn is de functie waarin tot zo iemand in een debat het woord wordt gericht en dan hoorde daar een lidwoord bij: Zoals het Kamerlid Diks weet etc. Vergelijk de rector die bij een promotie het woord kan geven aan de hoogleraar Jansen (en niet aan *hoogleraar Jansen).
Aanvulling 16.05.2019: In het nieuws rond de kwestie van “Een 8 voor een nacht” in NRC-Handelsblad is sprake van een professor Middeleeuwse Geschiedenis; vroeger zou prof. Geltner hoogleraar Middeleeuwse Geschiedenis genoemd zijn.
Aanvulling 09.08.2019: Op 19 juli 2019 schreef NRC Handelsblad over kleine dingen die ouderen fysiek zouden moeten doen: “De toegevoegde waarde van dit soort oefeningen werd in 2012 aangetoond door Lindy Clemson, professor aan de universiteit van Sydney.” Vroeger zou gebruikelijker geweest zijn, te schrijven dat prof. Clemson hoogleraar was aan die Australische universiteit.
Aanvulling 02.11.2020: De reden van het verdringen van hoogleraar door professor zou kunnen liggen in invloed vanuit het Engels, dat voor beide aanduidingen enkel professor heeft:
