Zie voor de achtergrond van deze bijdrage De Krant Bekeken (1).
De Krant Bekeken 04-12-1991 Her– is terug. Het voorvoegsel betekent opnieuw datgene doen wat in het werkwoord erna aangegeven staat: herlezen, herbouwen, herijken. Soms zit de betekenis er net naast. Herzien is niet opnieuw zien maar gaat al verder, nl. veranderen op grond van nieuwe inzichten. Soms valt ver– tegen her– weg: van ver-nieuwen maken we niet hervernieuwen maar eenvoudig hernieuwen. Her- is oud, door en door Nederlands en tegelijkertijd springlevend, onder andere geliefd in de taalkeuze van de ambtenaren. Vonhoff was gisteren volgens deze krant mordicus tegen het terugdraaien van de spreidingsoperatie van de PTT. Ir. Dik van de PTT, die werkzaam is in dezelfde stad, ontkende die herspreiding. Herspreiding laat ons bijna geloven dat er nógmaals gespreid wordt, maar dat is ambtelijke handigheid. Herspreiding hoort bij de groep met herziening: het is niet opnieuw spreiden, het gaat in dit geval om terugdraaien! Die eerste betekenis van her– blijft bestaan en komt zelfs in niet-nederlandse woorden voor. Volgens een kop in dezelfde krant van gisteren is in Rome gesproken over het her-evangeliseren van Europa: de oude missie nog eens dunnetjes over doen. Terugdraaien van de evangelisatie schijnt niet bedoeld te zijn.
Her- blijft problematisch. Als Vonhoff eerst vermagert, vervolgens weer groeit en dan opnieuw wil afvallen, wat is in dat geval hermageren?
De Krant Bekeken 05-12-1991 Freddie Mercury is vorige week overleden. De dood van de zanger van Queen veroorzaakt nu een run op de platenzaken, dat zijn winkels waar vroeger grammofoonplaten verkocht werden. De platen zijn vervangen door de CD’s die we draaien omdat we dat voorheen deden met platen. Woorden blijven bestaan, desnoods ook tegen de ontwikkelingen in. Mercury’s overlijden kan niet de enige reden zijn waarom de CD’s als warme broodjes over de toonbank (een bank waarop of waarin vroeger iets getoond werd, zeg maar: daar waar de kassa staat) vliegen, zeggen de winkeliers. “Sinterklaas en kerstdagen zijn daar natuurlijk debet aan”, verklaarde Bob Dam van De Cirkel gisteren in deze krant. Debet betekent schuldig en dat is een negatieve uitdrukking. Vindt de ondernemer Dam het ónplezierig dat Sinterklaas en Kerstman tot een grote omzet leiden? Het is nauwelijks voor te stellen. Mercury’s overlijden zou je er debet aan kunnen noemen, want dat is de voor zijn fans onaangename reden voor deze hausse.
Hausse betekende vroeger prijsstijging, tegenwoordig slaat het ook op de omzetstijging veroorzaakt door een run, een stormloop. Stormloop betekende vroeger een gewelddadige aanval. Run was eerst alleen maar een punt bij cricket en later bij honkbal.
