Van DOVEN en KOPSTUBBER

Dokter Armstrong is nerveus: “He lighted cigarette after cigarette and stubbed them out almost immediately.”Omdat het een zin is uit The World’s best-selling mystery (meer dan 100 miljoen stuks zijn er verkocht meldt de achterzijde trots), begrijpt iedereen dat hier iets gepikt is uit And then there were none van Agatha Christie. Wat deed de zenuwachtige dokter, hij drukte z’n aangestoken sigaret uit nog voor hij deze helemaal had op gerookt.

To stub kent de Engelse Van Dale in diverse betekenissen: rooien van bomen, stoten en dus dat uitdrukken van een sigaret. Telkens is het een soort beweging, verticaal of horizontaal. Maar nee, we moeten die eerste betekenis vast anders zien, want een stub is op zichzelf al een ‘stronk van een boom’. Dat zal dan ook voor dat sigarettenstompje gelden  en zo blijft de horizontale beweging alleen nog in to stub one’s toe over.

Stubben kent Van Dale ook in het Nederlands maar er staat bij de omschrijving ‘stoffen, vegen’ (bewegen!) dat dit niet algemeen is. Geen wonder dat we een zo voor de handliggend object als een stubber b.v.handveger’ in Van Dale niet vinden – stubben en stubber voelt dialectisch, niet-ABN en ik zou ze daarom liever niet in dat grote woordenboek willen hebben… Met een horizontale beweging eruit geswipet.

Kopstubber vinden Groningers een prachtig woord en opnieuw helpt het Engels want Eng. cobweb is ‘spinrag’: kopstubber is in het Nederlands ‘ragebol’. Ook zeer fraai.

KOPSTUBBER

Over Siemon

Siemon Reker (1950, Uithuizen) was hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen tot aan zijn emeritaat in 2016. Eerder was hij onder meer streektaalfunctionaris van de Provincie Groningen en actief in de journalistiek (Nieuwsblad van het Noorden, Radio Noord). Publicaties staan onder het kopje C.V.
Dit bericht is geplaatst in Gronings, In het nieuws. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.