Blokje 6 betreft onze minister-president Mark Rutte, laat ik hem in dit verband onze tetraglot noemen: hij uit zich in het openbaar viertalig. Natuurlijk is hij in de eerste plaats in het ABN te horen, de variant die we kennen als ABN met een vleugje Haags. Kijk voor voorbeelden in het boek Dat gezegd hebbend … Néderlands spreekt de premier van Nederland, maar hij is zó met z’n hoofd toezichthoudend minister van Buitenlandse Zaken, dat hij zichzelf hoorbaar geweld moet aandoen om te voorkomen dat hij Engels spreekt: op tv, in Nieuwspoort, in de Kamer. Ik noemde eerder in de lezing (maar hier niet opgenomen) de sovereign-debt-restructuring-mechanismeachtige oplossing, denk ook aan zijn uitspraak: “Dan was er natuurlijk de vraag hoe het zit met de Raad van State nu de regering naar aanleiding van de motie-Sneller toch bevallen is van een designatedsurvivorpolicy.” Of signaleer de nonchalante vreugde waarmee Rutte de Coördinatie-eenheid Contingency Planning and Preparedness naar voren haalt. Conundrum is bij Mark Rutte bijna een Nederlands woord, net als miscellaneous, unequivocally.
Tegelijkertijhijd (bekende Ruttiaanse accentuering) tegelijkertijhijd schakelt hij soms zomaar over naar het Haags. Zomaar of misschien juist bij de behandeling van zijn begroting waar immers ook het Koninklijk Huis onder valt. Hij zei in 2018: “Voorzitter. Dan krijgen we het vraagstuk van de openstelling van de — in plat Haags — “palèzûh”, die we hier de “paleizen” noemen.” Misschien hoor ik daar onterecht een verwijzing in naar Lucky TV.
Wat is hier plat, Plat-Haags: een diftong wordt een monoftong door het tweede deel van die tweeklank weg te laten. Zo legden Koot&Bie bepaalde leidingen naar Kijkduin en dat realiseerden ze als “èzere pèplèdinge naor Kèkdön”. Een interessante klankkwestie en dat plát noemen – ja, daar verzet zich een dialectoloog tegen.
Nederlands, Engels, Haags, in het pakket van Rutte bevindt zich nog een vierde taal, want de premier is Duits angehaucht. Duits is in de kabinetten-Rutte Chefsache. Hij en ik denk hij alleen is er de oorzaak van dat we in het Nederlands in 2018 zijn gaan spreken van een Spitzenkandidat. In de taal van collega’s in het kabinet is invloed van premier Rutte op dit punt nicht zu überhören maar dat gold bijvoorbeeld ook ten tijde van premier Lubbers dat de eerste man talig werd nagevolgd. Dat was niet zo bij minister-president Van Agt, die was eerder onnavolgbaar. Naar de bewindslieden nu in….
