Willemijn Hoebert – zeg “Hoebèr” op z’n Frans – is een van de weerpresentatoren van de NOS.
Afgezien van haar ui-klanken (die bijna wat Fries aandoen) is er één intrigerend kenmerk aan haar uitspraak van het Nederlands. Het is een klein kenmerk, “veel is het niet”, zou ze zelf kunnen zeggen. Op Youtube zijn er heel wat filmpjes van een minuut met Willemijn te vinden en niet zelden horen we van haar het volgende:
• “ehveel is het niet”
• “ehzwak tot matig”
• “wind van ehzee op gaat steken”
• “ehzonneschijn”
• “ehvijf á zes graden”
Bijna onmerkbaar smokkelt Willemijn in haar uitingen het begin van een eh-tje, een klikje dat ze vastplakt aan de volgende stemhebbende wrijfklank (v, z, g) vooraan aan het volgende woord. (Zie voor dat klikje inmiddels ook de verwijzing in de volgende bijdrage.)
Waarom ze dat doet? Ik weet het niet, maar het zou kunnen dat precies dat klikje haar helpt, te voorkomen dat ze feel, chraden en see zegt.
Vandaag in haar minuutje aan het eind van het Journaal van 1800 uur (06.12.2019) hoor ik het driemaal:
• “ehvrij veel wind”
• “in ehvergelijking met vandaag”
• “ehgraden”
En dan heeft u het nog niet gehad over de eh’s van Mieke van der Weij….
Jaren geleden al heb ik op het forum ‘meldpunt taal’ dit verschijnsel genoemd de ‘weerliedenlaryngaal’. Fonetisch is het een glottisslag [ʔ]. Voorbeeld ‘We mogen ʔregen verwachten’. http://www.taalmeldpunt.org/browse.php?melding=weerliedenlaryngaal&zoek=zoek
Willemijn is ook vrij consequent in het uitspreken van een stemhebbende sisklank na een stemloze medeklinker. ‘Uit het zuiden’, met een stemhebbende -z-. Meestal hoor je toch ‘uit het suiden’.
Ze is daar niet al te precies in want ze zegt wel ‘Hoek fan Holland’, zoals de meesten dat doen.
Ik denk als ik haar die stemhebbende beginmedeklinkers hoor zeggen dat het een soort hypercorrectie is: je moet het precies uitspreken als je ‘op de televisie’ bent. ‘Hoek van Holland’ is dan eerder zoiets als een vaststaande uitdrukking; daar valt het minder op als je normaal gesproken ‘Hoek fan Holland’ zegt.
Dit alles is wellicht hetzelfde als het bovengemelde klikje van Willemijn: ze wil graag die beginmedeklinkers (-z- en -v- vooral) niet stemloos uitspreken want dat ‘hoort niet’, dus ze gebruikt glijbaantjes naar stemhebbend