Het ging deze week in de Tweede Kamer over een wijziging van de Tijdelijke wet Groningen, meer in het bijzonder in relatie met de Versterking van gebouwen in die provincie. Achter de woorden gaat ongenoemd aardgaswinning schuil en daaruit voortkomende aardbevingen en dat leidt tot ellende voor de getroffenen.
Enkele weken eerder, op 27 januari 2021, debatteerde de Kamer over de rellen in Eindhoven, Amsterdam, Urk, noem maar op. Dat debat trok meer aandacht dan dat over de TwG. Van het eerste bleef vooral hangen hoe de volksvertegenwoordigers degenen betitelden die aan het rellen waren geslagen, want de etikettering kreeg royaal de aandacht. Ik heb even gekeken wat de deelnemers aan termen bezigden. Er is gestreefd naar volledigheid en dat is zichtbaar als een aanduiding meer dan eens viel:
Geert Wilders (PVV): het tuig, de criminelen, het tuig, het tuig, dat tuig, dat tuig, het tuig, die idioten, dat groepje tuig, de criminelen, het tuig, die relschoppers, het schorriemorrie, de criminelen, die plunderaars, het tuig, het tuig, rellende, plunderende straatterroristen, tuig, het tuig;
Dilan Yeşilgöz-Zegerius (VVD): tuig, die gasten, die gasten, het rellend tuig, het tuig;
Attje Kuiken (PvdA): reljeugd, tuig, deze jongens, coronahooligans, lui die ook met oud en nieuw op straat stonden, deze jongens, raddraaiers, deze jongens;
Chris van Dam (CDA): daders, jongeren, de gasten in de wijk;
Jesse Klaver (GroenLinks): tuig;
Kees van der Staaij (SGP): raddraaiers, relschoppers, oproerkraaiers, relschoppers:
Thierry Baudet (FVD): plunderaars, relschoppers;
Tunuhan Kuzu (DENK) (geen specifieke woorden);
Maarten Groothuizen (D66): relschoppers, opruiers;
Frank Wassenberg (PvdD): relschoppers, relschoppers, het tuig;
Michel van Nispen (SP): relschoppers, daders, relschoppers, criminelen, relschoppers, relschoppers, relschoppers, criminele ophitsers;
Stieneke van der Graaf (ChristenUnie): daders;
Corrie van Brenk (50PLUS): de gasten, die mensen die dat gedaan hebben.
Het bijzondere van die aanduidingen (hoe negatief is het woord gasten in het Nederlands geworden!) en hun frequentie (niet iedere partij had evenveel spreektijd) hoeft niet apart benadrukt te worden. Misschien is het beter te attenderen op de terminologie die gekozen is door twee deelnemers aan het debat, beiden jurist maar dat waren zij niet als enigen van de deelnemers. Stieneke van der Graaf (CU) en Chris van Dam (CDA) stelden zich opmerkelijk voorzichtig op met de aanduiding daders. Voorzichtig maar desondanks bijzonder, want gelden ook relschoppers niet als verdachte als zij voor de rechter verschijnen?
Dat is het tweede bijzondere. Het andere: hoe vaak is er in het verleden niet besloten om in de Kamer géén debat te houden en niet te spreken over iets wat nog onder de rechter was?
(Tussen twee haakjes even naar Oostenrijk. Gebeurtenissen in dat land dringt vaak met opmerkelijke traagheid tot ons door. Het gaat er al enkele weken over de gevaarlijke Tiroolse variant van het coronavirus maar pas als er grenzen gesloten dreigen te worden merken we daar hier iets van in het nieuws. In Wenen is deze week huiszoeking gedaan bij de minister van Financiën. De minister van Financiën! (Aanvulling 05.03.2021: Volgens de Süddeutsche Zeitung van vandaag mocht de minister zijn vrouw thuis vooraf opbellen; zij verliet het huis daarop met kind en kinderwagen plus een laptop – pas twee uur later kon de politie har opsporen.) Een voorganger van hem, Karl-Heinz Grasser, is enkele maanden geleden in hoogste instantie veroordeeld voor wat hij als minister allemaal bij elkaar had gegraaid. Kijk in een Duitse Wikipedia voor een lange lijst van affaires en schandalen. Er waren bakken bewijs, de minister had een acrobatisch gevlochten netwerk van juridische constructies in verre landen opgebouwd om een veroordeling lastig te maken, – desondanks, jarenlang stond bij ieder bericht over Grasser in de krant dat er sprake was van Unschuldsvermutung zolang hij niet was veroordeeld. Nu ging het bij ons in het rellen-debat van 27 januari over naamlozen, maar door de meeste woordvoerders werd dus weinig terughoudendheid betracht als we afgaan op de kwalificaties.)
Etiketten. Als er in de Tweede Kamer zo hard gesproken werd over vooral in het zwart geklede jongemannen die op rellen en stukmaken uit waren, met hoeveel compassie werden in dat minder opvallende debat over de Tijdelijke wet Groningen (TwG, 10.02.2021) de mensen aangeduid die volkomen buiten hun schuld en bevolkingsbreed dankzij NAM en Overheid in de ellende gestort zijn? Een impressie uit de voorbereide spreekteksten van de woordvoerders.
Sandra Beckerman (SP) sprak van Groningen-gedupeerden, gedupeerden en Groningers; bewoners, mensen; eenmaal drukte ze zich betrokken-helder uit via mensen die compleet vastlopen in de bureaucratie. Dat deed denken aan Henk Nijboer (PvdA) die het als laatste spreker had over mensen met langdurige, grote schades, en over de mensen die helemaal vastlopen in de ellende in Groningen.
Dan de coalitiewoordvoerders. Drie stuks prezen Rutte-III voor het naar nul gaan van de gaswinning, de VVD van Wiebes en Kamp zweeg op dit punt. Alle coalitiepartijen waren opmerkelijk tam door het gebruik van neutrale termen als bewoners, inwoners, eigenaren. Agnes Mulder (CDA) had een snel voorgelezen juridisch verhaal met een waslijst aan vragen voorbereid. Matthijs Sienot (D66) beleed zijn liefde voor de provincie waar zijn Damster grootouders hem aan de Derk Boeremastraat als logé ontvingen; hij prees even irrelevant de eierbal van Groningen – laat Rutte het niet horen! (Kijk in het boek van Petra de Koning over Mark Rutte.*))Het opmerkelijkste geluid kwam van Aukje de Vries (VVD) die het bij voortduring had over de Groningers de Groningers de Groningers. Is dat framing (Groningers is inmiddels identiek aan slachtoffers), politieke smetvrees of redactionele luiheid? Vanuit de oppositie gebruikten Alexander Kops (PVV) en Laura Bromet (GroenLinks, nieuwe woordvoerder die zich verbaasde over van alles in dit dossier, jeetjemina, wow) soms het nu bijna krachtig overkomende gedupeerden als aanduiding. In het geval van de PVV-spreker was er een maximaal terminologisch contrast met de bijdrage van Geert Wilders in het rellen-debat van 14 dagen eerder.
Gerrit Jan van Otterloo (50PLUS) deed mee, Carla Dik-Faber (ChristenUnie) ook – beiden betoonden zich voorzichtige schuivers in het damspel dat politiek heet. In elk geval weten we nu dat de eerste snel weg moest naar een ander debat en dat de laatste naar alle waarschijnlijkheid voor het laatst deelnam aan een plenair parlementair debat.
Is dat zo? Aan het eind werd vooral door de vele vragen van mevrouw Mulder besloten om op de terugkomdag die 24 februari is (dan is er een coronadebat in recestijd) ook nog even tijd in te ruimen voor het restant van de behandeling van TwG. Procedureel uitstel. De Groningers, de gedupeerden, de bewoners zijn op dat gebied ervaringsdeskundig, jeetjemina.
De Partij voor de Dieren deed niet mee aan het debat, Forum voor Democratie niet, de Staatkundig Gereformeerde Partij niet, DENK niet. Ze deden duiten in het zakje over de rellen in januari, de vastgelopen ellende in Groningen lieten ze onbesproken voor wat die is.
*) Of google naar Mark Rutte + eierbal:
