Nee, premier Rutte kán geen huisdieren houden want hij woont alleen – we hebben het hem in een van de verkiezingsdebatten met Geert Wilders nog horen zeggen. Wilders houdt twee niet met name genoemde katten, Rutten scoort alleen met herinneringen aan Droef, de hond uit zijn jeugd.
Het solo-leven van de premier roept een intrigerende kwestie op, eentje van talige aard. De kwestie beloopt drie etappes: 1. Mark Rutte heeft geen kinderen; kinderen is het gewone maar wel onregelmatige meervoud van kind. 2. Het verkleinwoord van kind is kindje. 3. Maar wat is nu het meervoudige verkleinwoord voor kind?
Blader wat in de Handelingen zo tussen 1950 en 2000 en zie een stuk of 60 maal kindertjes tegenover 10 x kindjes. Oftewel, het verkleinwoord in het enkelvoud is afgeleid van kind (kind – kindje), maar het meervoud van de verkleinvorm kan op twee manieren ontstaan:
Blader wat door Nederlandse kranten en zie dat beide vormen tegenwoordig vergelijkbaar vaak voorkomen. Getuige LexisNexis komt elk meer dan 10.000 maal voor, maar eh in Van Dale……*) Van beide een stuk of wat voorbeelden uit media van zeer actuele datum:
Kindertjes
• (De Volkskrant 27.02.2021) Ik dacht dat kindertjes in de jaren vijftig geen honger hadden, maar ’trek’, want ‘honger hadden we in de Hongerwinter’.
• (Trouw 20.02.2021) We hadden op televisie een programma van Mies Bouwman gezien over zielige kindertjes in Zuid-Korea.
• (De Gelderlander) 16.02.2021 De zusters Franciscanessen, die in Mill ook onderwijs verzorgen, gaan warm eten koken voor de kindertjes die met een lege maag van huis vertrekken.
Kindjes
• (RTL Nieuws 14.03.2021) In het Verenigd Koninkrijk is het vandaag al Moederdag en daarom hebben de kindjes van prins William (38) en Kate Middleton (39) kaartjes gemaakt.
• (Leeuwarder Courant 13.03.2021) De twaalf liedjes op de cd zijn ‘zijn kindjes’, zegt (Addy) Scheele.
• (Telegraaf 13.03.2021) Mijn katten zijn mijn kindjes, daar doe ik alles voor.
Gemakshalve trek ik de conclusie dat kindertjes de vroegere variant was en dat kindjes erbij is gekomen. Kindertjes vind ik normaler klinken, kindjes wat kinderlijker en afstandelijker. Opmerkelijke bijzonderheid: kindjes kan dus bepaald figuurlijk gebruikt worden (getuige die voorbeelden katten, liedjes op een cd) zoals ook zorgenkindjes een figuurlijke betekenis hebben; in LexisNexis vond ik geen zorgenkindertjes. Kindertjes zijn niet zozeer figuurlijk, wel eerder zielig (lege maag e.d.). Dat past bij de veronderstelling dat kindertjes de oudere variant is en kindjes de nieuwe, secundaire vorm.
Premier Rutte heeft geen kinderen; in het afgelopen parlementaire kalenderjaar had hij het desondanks vaak over hen en dat had alles met corona te maken. Welke variant gebruikt hij, kindertjes of kindjes? Kwestie van kijken in de Handelingen:
• Maar is het nou omdat de kindjes corona hebben, of omdat ze zorg hebben om corona?
• Nederland heeft een uniek programma lopen met de Grieken over de opvang van kindjes op het vasteland.
• Over de meer structurele situatie met de kindjes wordt morgen verder gesproken.
• Er is nog een motie over de kindjes op de eilanden, namelijk die op stuk nr. 1586.
• het is van zo’n groot belang om de kindjes weer naar school te laten gaan dat we daarmee niet willen wachten.
De kindjes weer naar school. Inderdaad, zó klein hoeven kinderen voor de premier helemaal niet te zijn, hij sprak op de corona-persconferentie van 8 maart over “de kindjes tot 12 jaar”. Mark Rutte bracht zijn stem 5 x uit op kindjes en 0 x op kindertjes. Kunnen we aan deze woordkeuze hóren dat de Nederlandse minister-president kinderloos is? Hier ligt een terreintje voor nader onderzoek braak.
*) Aanvulling 26.03.2022: Ook in de nieuwe, 16e druk van Van Dale ontbreekt dat meervoud van het verkleinde woord.
Waarschijnlijk geldt hetzelfde voor zacht gekookte eitjes?
Stille groet,